Wat kun je doen als jouw loonsverhoging uitblijft?
De lonen stijgen hard: in het eerste kwartaal van 2023 zijn de salarissen in nieuwe cao’s met 5,0 procent toegenomen. Dat is de grootste stijging in 40 jaar, blijkt uit cijfers van het CBS. Je loon stijgt voornamelijk om de inflatie te compenseren. Wat als er bij jou geen salarisverhoging op de planning staat?
De hoogte van je salaris ligt vast in een cao
Voor ongeveer 70 procent van de Nederlandse werknemers staan er afspraken over de hoogte van hun salaris in een cao. Zij kunnen daarom pas onderhandelen over een loonsverhoging op het moment dat er een nieuwe cao wordt afgesloten. Dit gebeurt meestal elk jaar of elke twee jaar.
Tussentijdse aanpassing cao door torenhoge inflatie
Dat betekent niet dat er in de tussentijd helemaal niks mogelijk is. “In cao’s is vaak opgenomen dat vakbonden en werkgevers in uitzonderlijke situaties met elkaar kunnen overleggen over een tussentijdse aanpassing van de cao”, legt Kees de Vos, woordvoerder van vakbond CNV, uit. “De extreem hoge inflatie is voor ons aanleiding geweest om werkgevers te vragen om een aanvulling op de cao. Bijvoorbeeld in de vorm van een extra eenmalige uitkering.”
Maar officieel hoeft je werkgever hier niet op in te gaan. “Het is niet verplicht om de lonen te laten stijgen met de inflatie”, vertelt De Vos. “We moeten daar elke keer weer opnieuw over onderhandelen.”
Aankloppen bij je werkgever
Tussentijds kun je je baas wel om loonsverhoging vragen, maar officieel heb je hier dus geen recht op. “Je kunt natuurlijk altijd onderhandelen met je werkgever over een hogere schaal, een hogere trede in je schaal, een eenmalige uitkering, een onkostenvergoeding of extra geld voor scholing”, vertelt De Vos. “Je moet dan wel met goede argumenten komen. Bijvoorbeeld dat je vanwege ervaring of specialiteit een extra beloning verdient.”
De krapte op de arbeidsmarkt werkt hierbij in je voordeel. “Werkgevers zijn soms bereid iets extra’s te doen, omdat ze je hard nodig hebben.”
Wat als je geen cao hebt?
Als je niet onder een cao valt, ben je volgens De Vos aangewezen op je werkgever. “Je kunt natuurlijk wel bij je vakbond om advies vragen over hoe je zo’n gesprek met je baas kunt aanpakken. Zij kunnen ook controleren of je werkgever zich houdt aan het arbeidscontract.”
Is staken een laatste redmiddel?
Op eigen initiatief de straat op om loonsverhoging af te dwingen is volgens De Vos niet verstandig. “Het organiseren van een staking is voorbehouden aan vakbonden. Zij hebben wettelijk het recht om een staking uit te roepen en kunnen stakende vakbondsleden een stakingsuitkering geven. Je werkgever hoeft je namelijk geen salaris te betalen als je staakt”.
“Op eigen houtje gaan staken is geen goed idee. Dan praat je over werkweigering. Je krijgt dan geen loon en in het ergste geval wordt je zelfs ontslagen.”
Bronnen: CBS, CNV