Welke voedingsmiddelen kunnen na de houdbaarheidsdatum veilig geconsumeerd worden?
Voorverpakte voedingsmiddelen bevatten verplicht een houdbaarheidsdatum. Toch bestaat er nog veel onduidelijkheid over deze datum, wat kan leiden tot voedselverspilling onder consumenten. Welke voedingsmiddelen kunnen na de houdbaarheidsdatum nog veilig geconsumeerd worden en welke niet? En waarom is dat zo?
Hoe werken houdbaarheidsdatums?
De meeste producten bevatten een houdbaarheidsdatum met of een THT- of een TGT-datum.
- Een THT-datum (Ten minste Houdbaar Tot) geeft aan tot wanneer een product de beste kwaliteit behoudt. Dit geldt voor producten zoals koekjes, ontbijtgranen, chips, melk, eieren, pasta, rijst, snoep, koffie en conserven (voedingsmiddelen in blik of glazen pot).
- Een TGT-datum (Te Gebruiken Tot) wordt gebruikt voor snel bederfelijke producten zoals vers vlees, vis, vers gesneden groenten of fruit, vers geperste vruchtensappen, kant-en-klaar maaltijden.
THT-producten kunnen vaak nog veilig geconsumeerd worden na houdbaarheidsdatum, terwijl dit bij TGT-producten wordt afgeraden.
De kwaliteit en veiligheid van houdbaarheidsdatums
Of een product na de houdbaarheidsdatum nog veilig is om te eten, hangt af van het type datum, zegt Wieke van der Vossen, expert voedselveiligheid en etikettering bij het Voedingscentrum. Bij een THT-datum is het belangrijk om je eigen zintuigen te gebruiken: "Ruik, kijk en proef of het product nog goed is. Vertrouw op je zintuigen. Twijfel je? Gooi het weg. Maar als het er goed uitziet, ruikt en smaakt, kun je het vaak nog prima eten."
Volgens Van der Vossen kunnen vrijwel alle producten met een THT-datum na die datum nog veilig worden geconsumeerd. Ook Marcel Zwietering, hoogleraar levensmiddelenmicrobiologie aan de Wageningen Universiteit bevestigt dit. ‘’Je kunt een product met een THT-datum vaak nog veilig eten, maar het gaat niet alleen om veiligheid, ook om de kwaliteit van voedingsmiddelen.’’
Zwietering legt uit dat de kwaliteit van een product na verloop van tijd achteruitgaat. Dit kan invloed hebben op de kleur, smaak en voedingswaarde, zoals het vitaminegehalte. ‘’Een pot sperziebonen of een pak koffie kun je tien jaar na de THT-datum nog eten, maar de kwaliteit zal dan minder zijn. Je hoeft het niet weg te gooien, maar houd er rekening mee dat het minder lekker is dan een vers product."
Bij TGT-producten ligt dit anders, waarschuwt Van der Vossen: "Hier gaat het niet om kwaliteit, maar om veiligheid. Het is niet altijd veilig om een TGT-product te eten na de houdbaarheidsdatum, omdat je hier goed ziek van kunt worden.’’
Wil je meer lezen over de kwaliteit en houdbaarheid van kruiden en specerijen? Lees dan het artikel hieronder.
Wat zijn de risico’s?
Ze raadt het af om TGT-producten na de houdbaarheidsdatum te eten, omdat dit kan leiden tot voedselvergiftiging of een voedselinfectie, bijvoorbeeld door de salmonellabacterie. Dit kan klachten veroorzaken zoals misselijkheid, buikpijn en diarree. ‘’Je wordt niet altijd ziek, maar het kan zeker wel gebeuren. Vooral kwetsbare mensen, zoals jonge kinderen, ouderen, zwangere vrouwen en mensen met een verminderde weerstand, lopen extra risico.’’
Zwietering vult aan dat sommige bacteriën ernstige gevolgen kunnen hebben: ‘’De listeriabacterie kan zelfs een hersenvliesontsteking veroorzaken of leiden tot een miskraam bij zwangere vrouwen. Dit komt gelukkig niet vaak voor, maar het is belangrijk dat mensen zich bewust zijn van de gevaren.’’
Is het niet te onduidelijk voor mensen?
Volgens Van der Vossen zorgt het verschil tussen THT en TGT voor verwarring en onduidelijkheid: ‘’De termen lijken te veel op elkaar en mensen raken er soms van in de war. We schatten dat ongeveer 10 procent van de voedselverspilling onder consumenten wordt veroorzaakt door misinterpretatie van houdbaarheidsdatums."
Zwietering zegt dat er wel nieuwe initiatieven lopen om het duidelijker te maken voor de consument. Zo worden er nieuwe iconen op verpakkingen geplaatst om aan te geven of een product na de houdbaarheidsdatum nog gegeten kan worden: ‘’Bij een THT-product is er een icoontje met een neusje, mondje en oogje. Dit betekent dat je je zintuigen moet gebruiken om te beoordelen of het product nog goed is.’’
Voor TGT-producten is er een icoontje met een uitroepteken, dat aangeeft dat het product na de houdbaarheidsdatum niet meer veilig is om te eten. Daarnaast benadrukt Zwietering het belang van een goed ingestelde koelkast: "Zorg dat je koelkast op ongeveer 4 graden staat. Dit verkleint het risico op bederf en ziekteverwekkers bij TGT-producten."