Woekerpolishouders echt gecompenseerd?

In 2006 tonen wij u hoe verzekeraars gemiddeld 40% inhouden van het geld dat u steekt in uw beleggingsverzekering. U komt tot het besef dat uw spaarpolis, lijfrentepolis,of uw beleggingsverzekering op uw hypotheek niet het rendement haalt dat u is voorgespiegeld. Dit komt mede door de hoge kosteninhoudingen door de verzekeraar. Verzekeraars vertellen hun klanten nooit over deze kosteninhoudingen.

In september 2008 komt de eerste verzekeraar met een compensatie naar buiten. Verschillende maatschappelijke partijen sluiten een deal met Delta Lloyd. Zij hebben zich verenigd in Woekerpolisclaim en Verliespolis: de stichtingen die zijn opgericht na onze eerste woekerpolisuitzending in 2006.

Met de aanbeveling van de Ombudsman Financiële Diensten als richtlijn, belooft Delta Lloyd een compensatieregeling.

Wij hebben de compensatieregeling destijds voorgelegd aan Arnoud Boot, hoogleraar financiële markten. Hij zei toen het volgende: 'Als je vraagt of de schade voor de consument hiermee helemaal wordt afgedekt, dan is het antwoord natuurlijk nee. De schade van de consument is stukken groter.'

Veel verzekeraars volgen de Delta Lloyd. Nationale Nederlanden (nu ING), SNS Real, Aegon, Fortis en Loyalis sluiten een vergelijkbare deal met de claimstichtingen. Generali, Achmea en de Goudse bieden een vergelijkbare compensatieregeling aan. Zij doen dit zonder handtekening van de stichtingen.

Alle regelingen zijn voortgekomen uit de Aanbeveling van de Ombudsman Financiele Diensten, Jan Wolter Wabeke. 'De huidige aanbeveling is een algemene aanbeveling, die een formule aanboiedt om het probleem van de woekerpolis aan te pakken,' aldus Wabeke.

Want wat is er aan de hand? Wat wordt er nou werkelijk gecompenseerd? Hoeveel euro mag een verzekeraar als kosten inhouden op uw poliswaarde?

Toen de deals werden gesloten, lieten wij u al zien dat de regelingen nog steeds ruimte laten om flink veel kosten in te houden op uw ingelegde geld.

Nu hebben we het nog eens laten uitrekenen door mensen die er hun vak van hebben gemaakt. Samen komen we tot schrikbarende uitkomsten. We ontdekken hoe gemiddeld 3% aan toegestane kosten kan stijgen tot zeker 52% van uw inleg.Minder dan gedachtTon Jongbloed, hoogleraar rechtsgeleerdheid aan de Universiteit van Utrecht: '3% lijkt naar verhouding heel weinig voor de consument. Die zit te rekenen en denkt ''oh, 3% valt wel mee''. Maar als je dat gaat cumuleren over de hele looptijd, dan wordt het een heel groot bedrag en dan krijgt de consument veel minder in handen dan hij eigenlijk had gedacht. Je kunt je afvragen of de stichtingen die tot nu toe hebben geopereerd, niet iets te gemakkelijk hebben ingestemd met het resultaat. Waarschijnlijk hadden ze er toch meer uit kunnen halen. Ik denk niet dat ze het onderste uit de kan gekregen hebben.'

Want wat gebeurt er met de compensatieregelingen op de woekerpolissen? De aanbeveling van de Ombudsman Financiële Diensten, Jan Wolter Wabeke, geeft aan dat er 2,5% door verzekeraars ingehouden mag worden. Dit mag in bepaalde gevallen oplopen tot 4,5%, afhankelijk van hoe de woekerpolis in elkaar zit. Het percentage mag worden ingehouden op de poliswaarde per jaar. De Ombudsman vindt dat er zo recht wordt gedaan aan de consument.  'Ik heb bepaald waar hij recht op heeft, namelijk zijn eigen vermogensopbouw minus maximaal 2,5% voor de financieel dienstverlener. Zo simpel is het,' aldus de Ombudsman.

Simpel? Met andere woorden: de verzekeraar mag kosten inhouden op wat de klant verdient als de beleggingspolis in waarde stijgt. Laten we nog even de polis van mevrouw Aalbers erbij pakken.

Zij ontdekt bijna 2 jaar geleden dat er met haar ingelegde geld maar weinig wordt belegd, namelijk slechts eenderde deel. De rest houdt de verzekeraar in op haar Delta Lloyd Bijspijker Pensioen. Was er geen schikking getroffen, dan was ze over de hele looptijd in totaal 55% misgelopen.

We laten haar product doorrekenen volgens de nu aangeboden Delta Lloyd Deal. Wat mag er volgens deze regeling, die de aanbeveling van de Ombudsman opvolgt, nu ingehouden worden over de hele looptijd van de polis? Voor haar polis is dat 2,85% op de poliswaarde per jaar.

De Ombudsman gaat er in zijn aanbeveling vanuit dat er over een hele looptijd 6% gemiddeld verdiend kan worden op een beleggingspolis. Met zo'n rendement komt ze uit op ruim 109.000 euro.

Wordt er ieder jaar 2,85% van de poliswaarde afgesnoept, zoals toegestaan in de compensatieregeling, dan zal haar eindkapitaal uitkomen op nog geen 57.000 euro. Met andere woorden: ze loopt door kosteninhouding 53% mis.

Er worden dus nog steeds enorm veel kosten ingehouden. Dit is berekend met een bruto rendement van 6%, en dat zou betekenen dat mevrouw Aalbers gecompenseerd zou worden. Maar omdat Delta Lloyd vanaf juni vorig jaar rekent met iets meer dan 4% krijgt ze nu geen compensatie. We vragen Delta Lloyd om een reactie.Lees de reactie van Delta Lloyd (pdf).

Het gaat hier om een deal die is voortgekomen uit de aanbeveling van de Ombudsman Financiële Diensten. De vraag rijst of deze Ombudsman wel onafhankelijk genoeg is.

Maar goed, het lijkt er dus op dat de compensatieregeling een wassen neus is. Want zo blijkt vooral dat mensen zoals mevrouw Aalbers met een relatief lage maandelijkse inleg of premie, en een lange looptijd, niets gecompenseerd krijgen. Maar ook mensen die een relatief hoge inleg hebben voor bijvoorbeeld hun beleggingshypotheek, kunnen geconfronteerd worden met een hoge inhouding. Er kan dan gemiddle nog rustig rond de 40% worden ingehouden op de inleg. Want zoals we al lieten zien betekent de norm die nu wordt gehanteerd, gemiddeld 3% per jaar op de poliswaarde, vaak nog steeds over de hele looptijd 40% van de inleg.

Dus alle compensatieregelingen ten spijt zijn we nog niet echt veel verder gekomen in de woekerpolis-affaire.'Iets te veel ruimte voor verzekeraar'Ton Jongbloed, hoogleraar rechtsgeleerdheid aan de Universiteit in Utrecht, ziet te veel voordeel voor de verzekeraars. 'Als je bijvoorbeeld kijkt naar rekenpercentages van 6% rendement en van 3% aan kosten die mogen worden ingehouden, dan valt de waarde van de belegging al heel fors tegen. De kosten lopen erg op. En ik krijg de indruk dat Wabeke de verzekeraars daarmee toch iets teveel ruimte heeft gegeven.'

Ook tussenpersonen hebben hun geld verdiend aan de kosten die door de verzekeraars worden ingehouden. Rene Graafsma is een tussenpersoon en tevens oprichter van www.foppolis.nl. Ook hij krijgt van klanten de vraag hoeveel kosten er worden ingehouden. Hij heeft hierover zelf vragen gesteld aan de verzekeraars, maar met weinig resultaat: 'Ik kon daar eigenlijk geen vinger achter de deur krijgen. Inzicht in de kostenstructuur verwerven is voor een tussenpersoon bijna onmogelijk,' aldus Graafsma.

Hij zag de aanbeveling van Ombudsman Wabeke en kwam ook tot de volgende conclusie: 'De compensatieregeling geeft de verzekeraar de mogelijkheid om meer geld te verdienen, om uiteindelijk enorm veel geld uit de polissen te trekken.'

Hij ziet nu de brieven en brochures van de verzekeraars over een eventuele compensatie. Graafsma: 'De verzekeraars moeten communiceren in euro's. En gewoon vertellen: ''dit zijn de kosten en dat moet er zijn''. En daarboven en daaronder krijgt u wel of niet de kosten gecompenseerd. Zodat de mensen niet alleen maar in een percentage de compensatie krijgen, maar echt horen wat zo'n product kost. Dan wordt het ook begrijpelijk.'

De brieven die de klanten nu krijgen van de verzekeraars zijn onvolledig of in ieder geval onduidelijk. En ondanks de compensatieregelingen kan er nog steeds gemiddeld 40% op de inleg door verzekeraars worden ingehouden.

We zijn zelf op bezoek geweest bij de Ombudsman Financiële Diensten en hebben hem voorgelegd of zijn aanbeveling nu wel zo'n goed compromis is.Interview met Jan Wolter WabekeWabeke: 'Die regelingen zijn allemaal regelingen met een zeker compromisgehalte. Het gaat erom dat je buitenrechtelijk geschil op kan lossen zodat mensen kunnen besparen op de kosten maken voor rechtszaken. Daar staat tegenover dat je compromissen maakt. Dus het heeft een compromisgehalte, ook wat de stichtingen overeengekomen zijn met verzekeraars,' aldus Wabeke.

We leggen hem voor dat met zijn aanbeveling er nog steeds gemiddeld zo'n 40% ingehouden kan worden door de verzekeraar. Wat is de consument nu geholpen met zijn aanbeveling?

Wabeke: 'De beleggingsaffaire, die woekerpolisaffaire wordt genoemd, is opgehelderd met een regeling die nu wordt aangeboden. De regeling is niet bindend voor de consument die zich daar niet mee kan verenigen. Die heeft nog steeds de kans om naar de rechter te stappen en te vragen er van af te kunnen. Dan accepteert hij de regeling niet en dan gaat hij elders zijn recht zoeken.'

Radar: 'Maar dan is de onrust nog niet voorbij.'

Wabeke: 'Ja, daar kan ik niets aan helpen.'

Radar: 'Daar is de ombudsman toch ook wel voor? U bent toch bemiddelaar, dus u wilt toch een compromis waar iedereen tevreden mee is?'

Wabeke: 'Het zou inderdaad verstandig zijn om deze zaak nu even te laten rusten en deze regeling zijn werk te laten doen. En diegene die dat absoluut niet wil, die gaat zich laten bijstaan, juridisch. En die gaat een vervolgstap nemen. Zo zit het recht in elkaar.'

Radar: 'Met als gevolg dat deze affaire nog heel lang kan voortduren. Willen we dat in Nederland?'

Wabeke: 'U kent mijn opvatting. Ik denk dat die onrust niet nodig is, als je deze regeling toepast. Die wordt gemonitoord en dan is dat niet nodig. En zoals ik al zei, het heeft een compromisgehalte want er is een bemiddelproces geweest.'

Radar: 'Het houdt nog steeds in dat er minimaal 40% aan kosten ingehouden kan worden. Is hier wel sprake van een compromis, meneer Wabeke?'

Wabeke: 'Zoals u het nu zegt, is het onjuist.'

Radar: 'U zegt dat het niet juist is. Dat het niet waar is dat er nog steeds 40% aan kosten van de inleg ingehouden mag worden. Met uw aanbeveling in de hand.'

Wabeke: 'Nu zegt u het beter.'

Radar: 'Maar dat is een compromis? We hebben uw modellen gebruikt, uw plafond gebruikt. Stel je hebt 6% rendement over de hele looptijd, dan kom je, zoals we al vaker hebben uitgelegd, tot minimaal 40% inhouding van het geld van wat de mensen hebben ingelegd. Is dat een compromis?'

Wabeke: 'Ik hoor het u zeggen. Ik zeg alleen daarvan dat de consument er zeker van kan zijn, dat hij bij deze beleggingsverzekeringen, als hij de looptijd gewoon laat uitdienen, aan het einde van de looptijd van zijn opgebouwde waarde meer dan 2,5% kwijt is. Dat is de gemiddelde uitkomst.'

Radar: '2,5% van de volledige poliswaarde, de volledige opbouw?'

Wabeke: 'Van de opgebouwde waarde ja.'

Radar: 'Van die 107.000 euro, daarvan zegt u dat er maar 2,5% is ingehouden?'

Wabeke: 'Ik heb gezegd wat ik zeg. Ik weet niet wat ik er nog aan heb toe te voegen.'

Radar: 'Uw aanbeveling voorziet erin dat er nog steeds behoorlijk veel ruimte is voor de verzekeraar om een behoorlijk bedrag in te houden. Te weten: over de hele looptijd kan het zelfs 40% zijn of meer op de inleg. Daar bent u zich van bewust?'

Wabeke: 'Het is klaarblijkelijk het compromis geweest waar de geschillenpartijen tevreden mee waren.'

Radar: 'Maar u heeft die aanbeveling gemaakt. Dus u heeft er op aangestuurd.'

Wabeke: 'Ik heb waargenomen dat stevige consumentenorganisaties die aanbeveling hebben uitgewerkt tot regelingen die nu worden toegepast. Ik heb ook waargenomen dat diezelfde organsiaties hun achterban hebben laten stemmen. En dat hele grote percentage, bijna de hele achterban ja heeft gezegd.'Reacties van verzekeraars en politiekWij hebben de negen verzekeraars die een regeling getroffen hebben om schriftelijke reacties gevraagd. Lees ze onderaan deze pagina.

We hebben ook Tweede-Kamerleden om een reactie gevraagd. Mei Li Vos van de PvdA heeft aangegeven mondelinge Kamervragen te willen stellen. Lees haar volledige reactie.

Ook Elly Blanksma van het CDA heeft een reactie gestuurd.Wat u kunt doenWat moet u doen als u het niet eens bent met de regeling? In dat geval kunt u dat direct kenbaar maken aan de verzekeraar met een voorbeeldbrief die de heer Jongbloed voor ons heeft opgesteld.

Daarnaast kan in een aantal gevallen het premievrij maken van uw polis gunstig zijn, maar dat geldt niet in alle gevallen. Om uit te zoeken of dit voor u het geval is, kunt u zich het best rechtstreeks tot uw verzekeraar wenden. Ook hiervoor hebben wij een voorbeeldbrief gemaakt.