Ziekmelden met een kater: kan dat problemen opleveren?
Als je op een werkdag brak, misselijk en met knallende hoofdpijn wakker wordt, kun je je dan ziekmelden? En wat als je leidinggevenden of collega’s weten dat je de dag ervoor gefeest hebt: kunnen ze je dan verplichten om gewoon te komen werken?
Je hoeft niet te vertellen waar je last van hebt
Op maandagochtend meld je je ziek, terwijl je collega’s weten dat je de avond daarvoor nog op een feestje bent geweest. Best kans dat zij zich dan afvragen of je echt ziek bent of gewoon brak.
Arbeidsrechtadvocaat Pieter van den Brink vertelt dat dit voor veel werkgevers een herkenbare en tegelijkertijd frustrerende situatie is. Een werkgever mag namelijk niet vragen naar de oorzaak van je ziekte. “En doordat een werknemer zijn klachten niet hoeft uit te leggen aan de werkgever, zal het voor de werkgever vaak bij een vermoeden blijven dat de werknemer een kater heeft.”
Werkgever mag jouw ziekmelding niet weigeren
“Toch mag een werkgever de ziekmelding in beginsel niet weigeren”, legt hij verder uit. “Het is namelijk niet aan een werkgever om te oordelen of de werknemer arbeidsongeschikt is. Die beoordeling is aan een bedrijfsarts.”
Als de bedrijfsarts tot de conclusie komt dat je niet arbeidsongeschikt bent, dan kan je werkgever je verplichten om je werkzaamheden weer uit te voeren. Maar het komt zelden voor dat je dezelfde dag nog beoordeeld kunt worden door een bedrijfsarts, vaak kan dat pas na een paar weken.
Ben je arbeidsongeschikt met een kater?
Je bent arbeidsongeschikt als je door ziekte of een medische beperking je werk niet kunt uitvoeren. Is een kater een medische beperking? Nee. Van den Brink vertelt: “Stel dat we in een ideale wereld leven waarin een bedrijfsarts meteen langs kan komen om je te beoordelen. Dan zou hij oordelen dat je, ondanks je hoofdpijn of vermoeidheid, gewoon zou kunnen werken.”
Spoedconsult bedrijfsarts
Toch kunnen er wel consequenties zijn als je je brak ziekmeldt. Als je werkgever twijfelt aan je ziekmelding, heeft hij of zij namelijk een aantal opties. Om te beginnen kan je werkgever een spoedconsult aanvragen bij de bedrijfsarts. De bedrijfsarts komt dan dezelfde dag bij je langs om te beoordelen of je arbeidsongeschikt bent.
“Hier zijn echter kosten aan verbonden, waardoor het voor een werkgever niet per se aantrekkelijk is om direct een spoedconsult aan te vragen bij twijfel over een ziekmelding”, vertelt Van den Brink. Bovendien moet jouw werkgever je loon gewoon uitbetalen als de bedrijfsarts oordeelt dat je echt ziek was.
Wachtdagen: twee dagen geen salaris
“Een andere optie voor de werkgever is om in de arbeidsovereenkomst de loondoorbetalingsverplichting in de eerste twee dagen van ziekte uit te sluiten”, legt hij verder uit. “Het overeenkomen van zogeheten ‘wachtdagen’ is een middel om te voorkomen dat een werknemer zich na een feestje ziekmeldt. Deze wachtdagen dienen wel vooraf schriftelijk te zijn overeengekomen, bijvoorbeeld in de arbeidsovereenkomst of cao.”
Van den Brink ziet dit in de praktijk niet vaak gebeuren, omdat er krapte is op de arbeidsmarkt (waardoor werkgevers niet zuur willen doen) en omdat het administratief gedoe is.
Rekening en risico werknemer
Je werkgever kan ook een beroep doen op de Arbodienst en iemand met spoed een controle laten uitvoeren. “Er zal dan niet dezelfde dag een bedrijfsarts oordelen, maar er zal dan wel een medewerker van de Arbodienst aanbellen bij de werknemer om het verhaal van de medewerker te checken. Niet zo zeer op medisch inhoudelijke gronden, maar meer om het verhaal te verifiëren dat de werknemer niet tot enig werk in staat is.”
Als jij op dat moment (ondanks je brakheid) je gras aan het maaien bent of met een kop koffie de krant zit te lezen, heb je toch een probleem. Je werkgever zou dan kunnen stellen dat je die dag niet werkt door een omstandigheid die voor rekening en risico van de werknemer komt. Je ‘onvermogen’ om te werken komt dan immers niet door ziekte, maar door een situatie die je zelf hebt veroorzaakt.
“De wet bepaalt in dat geval dat de werkgever geen salaris is verschuldigd. Dus daar zit nog wel een mogelijkheid voor de werkgever om een kater te ‘sanctioneren’. Maar wanneer de werknemer simpelweg stelt dat hij of zij ziek is en de werkgever een dag salaris inhoudt omdat hij het niet gelooft, trekt de werkgever bij procederen bij de rechter aan het kortste eind. De bewijslast ligt bij de werkgever, dus hij of zij zal moeten bewijzen dat de werknemer niet ziek was”, aldus Van den Brink.
Bewuste roekeloosheid
“Als allerlaatste maar zeer bijzondere uitzondering zegt de wet dat het salaris niet hoeft te worden betaald wanneer ziekte het gevolg is van opzet of bewuste roekeloosheid van de werknemer.”
De arbeidsrechtadvocaat vertelt dat het dan wel echt moet gaan om gedragingen die je bewust uitvoert om ziek te worden of ziek te blijven. “Dat is natuurlijk eigenlijk nooit het geval. Je gaat niet naar een festival met het oogmerk om de volgende dag ziek te zijn.”
Tip voor werkgevers: stel een goed verzuimprotocol op
Van den Brink vertelt dat je als werkgever gedoe kunt voorkomen door een goed verzuimprotocol op te stellen. Hierin kun je bijvoorbeeld opnemen op welke wijze de werknemer zich ziek moet melden. “Voor veel werknemers ligt de drempel om zich telefonisch ziek te melden hoger dan bij het sturen van een WhatsApp-berichtje”, legt hij uit. Zo’n protocol verhoogt de drempel voor werknemers misschien ook om zich brak ziek te melden.