Zwemles voor je kind: een duik in het diepe (en de portemonnee)

Volgens de Nationale Raad Zwemveiligheid (NRZ) zijn er meerdere oorzaken voor de dalende zwemvaardigheid. Zoals de afname van het schoolzwemmen: in 2024 biedt nog maar 23 procent van de gemeenten dit aan, tegenover 32 procent in 2020. Ook spelen financiële drempels een rol, vooral bij gezinnen met een laag inkomen of een migratieachtergrond.

Terwijl zwemmen geen overbodige luxe is in een land dat zo verweven is met water. De NRZ benadrukt dat kinderen zonder zwemdiploma een verhoogd risico op verdrinking lopen, zeker bij het spelen rond open water of recreatieplassen. Een zwemdiploma is ook een sociaal paspoort. Niet kunnen zwemmen kan kinderen beperken in hun deelname aan de normaalste activiteiten, zoals een zwemfeestje van een klasgenoot of een schooluitje naar het zwembad.

Hoe vind je een goede en veilige zwemschool?

Volgens de NRZ zijn niet alle diploma’s hetzelfde: "In Nederland mag iedereen zwemles geven en zelf bepalen aan welke eisen een diploma voldoet". Denk dus goed na over je keuze voor een zwemschool.

Het belangrijkste bij die keuze is de Licentie Nationale Zwemdiploma's, uitgegeven door de NRZ. "Deze aanbieders worden jaarlijks onafhankelijk getoetst op kwaliteit," stelt de NRZ. Je weet dan zeker dat instructeurs de juiste diploma’s en een VOG hebben.

Daarnaast zijn er praktische zaken waarin je verschil merkt in kwaliteit tussen zwemscholen:

• Groepsgrootte: Vraag naar het aantal kinderen per instructeur. Uit onderzoek blijkt dat de meeste lesgroepen voor diploma A uit 6 tot 10 leerlingen bestaan. Kleinere groepen betekenen vaak meer persoonlijke aandacht.
• Communicatie: Een professionele zwemschool houdt je op de hoogte van de vorderingen van je kind, bijvoorbeeld via een online leerlingvolgsysteem. Bijna 90 procent van de aanbieders gebruikt zo'n systeem.
• Sfeer: Ga, indien mogelijk, een keer kijken bij een les. Een goede zwemles is niet alleen leerzaam, maar ook leuk. Plezier is de belangrijkste motor om te leren.

Hoeveel kost dat dan?

Het A-diploma kost gemiddeld zo’n 880 euro, waar een kind meestal zo’n 42 klokuren les voor nodig heeft. De kosten en wachttijden voor zwemles verschillen sterk per aanbieder (gemeentelijk zwembad of particuliere zwemschool) en per regio.

In de regio Amsterdam of Utrecht ben je al snel meer dan 1.200 euro kwijt en is twee jaar op de wachtlijst eerder regel dan uitzondering. In steden als Rotterdam en Eindhoven zijn de wachttijden met zes maanden tot een jaar vaak iets korter, maar ook daar is direct het water in duiken geen optie. In veel kleinere gemeenten ligt de prijs tussen de 800 en 900 euro.

Let op: Dit zijn schattingen gebaseerd op de meest recente gegevens (eind 2024/begin 2025). Het is altijd raadzaam direct contact op te nemen met de zwemlesaanbieders.

Wat als je dat niet kan betalen?

De Nationale Raad Zwemveiligheid (NRZ) benadrukt dat de hoge kosten van zwemles nooit de reden mogen zijn dat een kind niet leert zwemmen. Gelukkig zijn er in Nederland verschillende regelingen die de financiële drempel kunnen wegnemen. De hulp is beschikbaar via een landelijk fonds en lokale potjes van de gemeente.

Het Jeugdfonds Sport & Cultuur is een landelijk fonds dat helpt als je de zwemles zelf niet kunt betalen. De aanvraag loopt via een zogenaamde ‘intermediair’. Dit is een professional die je kent en vertrouwt, zoals een leerkracht of intern begeleider op school, de buurtsportcoach, de huisarts of iemand van het wijkteam. Je kunt een van deze personen vragen om een aanvraag voor je te doen. Als de aanvraag wordt goedgekeurd, betaalt het fonds de kosten rechtstreeks aan de zwemschool.

Naast het landelijke fonds hebben vrijwel alle gemeenten eigen oplossingen. Vaak is er een stadspas, of een speciaal ‘kindpakket’ beschikbaar via de gemeente, of bij het zwembad zelf. Informeer daarom altijd bij je gemeente naar de mogelijkheden. De kans is groot dat er een regeling is die voorkomt dat de kosten een belemmering vormen.

Een aantal voorbeelden:

• Amsterdam en Utrecht: Hier bieden de Stadspas en U-pas vergoedingen voor zwemles.
• Zwolle: Hier is een ‘zwemvangnet’ opgericht dat gratis zwemlessen aanbiedt voor kinderen uit gezinnen met een laag inkomen, verzorgd door de lokale hogeschool.
• Nijmegen: Ook hier zijn er regelingen beschikbaar voor kinderen en jongeren (0-17 jaar).

Maak goed gebruik van de wachttijd

De kans is groot dat je kind niet direct kan beginnen met zwemles. Frustrerend, maar die wachttijd hoeft geen verloren tijd te zijn. De Nationale Raad Zwemveiligheid (NRZ) stelt dat de voorbereiding thuis een cruciale rol speelt en adviseert ouders dan ook dringend om deze periode te gebruiken om hun kind ‘watervrij’ te maken.

Het doel is niet om al zwemslagen te leren, maar om te zorgen dat je kind zich prettig en veilig voelt in het water. Dit kan ervoor zorgen dat je kind het zwemmen in de les ook een stuk sneller oppakt. Probeer eens simpele spelletjes als bellen blazen in het water, spetteren met handen en voeten, drijven als een zeester of van de kant in je armen springen.

Diploma op zak, blijf zwemmen

Wanneer het felbegeerde diploma eindelijk aan de muur hangt, naast de foto met natte haren en een brede glimlach, lijkt de missie volbracht. Toch waarschuwen experts dat het hier niet stopt. Maar liefst vier op de vijf zwemlesaanbieders zien dat de zwemvaardigheid van kinderen keldert na het behalen van het diploma, simpelweg omdat er te weinig wordt geoefend.

Zwemmen is dus niet als fietsen. Het is iets wat je wel degelijk kunt verleren als je het niet onderhoudt. En je kind, of jijzelf, kan het zomaar nodig hebben. Het is helder: blijf ook na het Zwem-ABC af en toe een duik nemen.