Zwemmen in natuurwater: 6 tips

Tip 1: Zwem alleen op officiële zwemlocaties

Ga alleen het water in op plekken die officieel zijn aangewezen als zwemlocatie. Rijkswaterstaat, de waterschappen en provincies hebben deze locaties als veilig beoordeeld. De officiële zwemplekken vind je op Zwemwater.nl of via de Zwemwater-app voor iPhone en Android.

Tip 2: Check de kwaliteit van het zwemwater

De waterkwaliteit van de officiële zwemlocaties wordt in het badseizoen (1 mei tot 1 oktober) regelmatig gecontroleerd. Check voordat je gaat zwemmen dan ook de meest recente kwaliteitsmeting. Dat kan ook via Zwemwater.nl of de Zwemwater-app. Bij de officiële zwemplekken staan ook borden met de waterkwaliteit en eventuele veiligheidswaarschuwingen (lees ook: Borden bij buitenzwemlocaties - wat betekenen ze?).

Tip 3: Ga nooit zwemmen als het onweert

In het water is je hoofd vaak het hoogste punt en heb je dus een grotere kans om geraakt te worden door de bliksem. Ga dan ook nooit zwemmen tijdens een onweersbui. Ben je aan de kust? Ga dan niet alleen uit de zee, maar ook van het strand af. Op het zand kun je namelijk ook het hoogste punt zijn van de omgeving.

Lees ook: Onweer – hoe veilig ben je in huis?

Tip 4: Kijk uit voor ziekteverwekkers

In zoet en zout natuurwater kunnen verschillende ziekteverwekkers zitten. Controleer altijd Zwemwater.nl en de borden bij de zwemlocaties op waarschuwingen voor ziekteverwerkers en ga bij zo’n waarschuwing nooit het water in.

Pas op voor:

• Blauwalgen. De bekendste ziekteverwekkers in zoet en zout water zijn blauwalgen: bacteriën die oog- en huidirritaties, maag- en darmklachten en hoofdpijn kunnen veroorzaken. Krijg je tijdens of na het zwemmen last van deze klachten? Spoel je dan zo snel mogelijk af onder de douche. Door de droogte van de afgelopen weken is de kans op blauwalg groter, waarschuwde minister Cora van Nieuwenhuizen.
• Zwemmersjeuk. Is je lichaam na een duik in zoet water bedekt met rode, kriebelende bultjes? Grote kans dat je zwemmersjeuk hebt. De boosdoeners zijn larfjes die je huid binnendringen. De larfjes gaan direct dood, maar kunnen nog wel tot 12 uur jeuk veroorzaken. Hoe vaker je zwemmersjeuk oploopt, hoe langer de klachten aanhouden. Ga bij jeuk tijdens het zwemmen naar de kant en spoel je goed af onder de douche. 
• Ziekte van Weil. In zoet water kunnen ratten zitten die de ziekte van Weil verspreiden. Deze infectieziekte kan via slijmvliezen of kleine wondjes ook mensen besmetten. Pas na 5 tot 14 dagen treden de symptomen op: hoofd- en spierpijn, koorts, huiduitslag en een verstijfde nek. De ziekte van Weil kan uiteindelijk je lever en nieren aantasten en geelzucht veroorzaken. Neem direct contact op met je huisarts als de symptomen optreden!

Tip 5: Let op zeestromingen, wind en kwallen als je in zee zwemt

De reddingsbrigade plaatst bij de bewaakte delen van een strand vlaggen die aangeven of het veilig is om te zwemmen (lees ook: Strandvlaggen – welke betekent wat?). Deze vlaggen waarschuwen vooral voor sterke zeestromingen en/of wind.

Wees je er verder bewust van dat je in de Noordzee gezelschap kunt krijgen van kwallen. Op Kwallenradar.nl kun je voorafgaand aan je strandbezoek kijken of er die dag veel kwallen bij de kust zitten. De meeste kwallen zijn ongevaarlijk, maar doorzichtige exemplaren met een kruis op de kop en gekleurde soorten met veel tentakels kunnen steken. Een kwallenbeet is vooral vervelend: de plek jeukt en zwelt op. Neem bij een heftige reactie contact op met je huisarts.

Tip 6: Zwem niet in rivieren en kanalen

Rijkswaterstaat raadt zwemmen in rivieren en kanalen af. In vaargeulen en bij bruggen, sluizen en havens is het ook echt verboden. Jaarlijks overlijden tientallen mensen bij zwemongelukken in rivieren en kanalen.

Zwemmen in rivieren en kanalen is om verschillende redenen gevaarlijk. Zo kunnen scheepvaarders zwemmers vaak niet zien en ook niet op het laatste moment uitwijken. Zwemmers onderschatten verder de kracht van de onderstroom van een schip, die je onder het vaartuig kan zuigen. Stromingen in rivieren en kanalen zijn überhaupt onvoorspelbaar en kunnen erg sterk zijn.

Ook de temperatuur van het water wisselt flink. Bij plotseling koudere stukken kun je kramp krijgen. Je bent dan minder goed opgewassen tegen stromingen en kunt onderkoeld raken.

Een duik in een rivier of kanaal is niet alleen gevaarlijk, maar kan je portemonnee ook aanzienlijk lichter maken. Als je betrapt wordt op zwemmen op een plek waar het niet mag, betaal je een boete van 140 euro.

Dit is een artikel van juli 2017, door de redactie bijgewerkt op 5 juli 2018.

Bron: GGD Groningen / NOS / Rijkswaterstaat / Zwemwater.nl