[ archief ] Vochtige kruipruimte

[dejing1976]

Leuk al die reacties van "leken", maar ik vertrouw vooral op de door TNO objectieve gemeten waarden. Piepschuim is het beste matertiaal. Ook bij de verschillende piepschuimvormen zijn er belangrijke verschillen. Volgens mij scoort Drocom www.vloerisolatie.nl het best, wat ik kan vinden.

[marieke2407]

hoi dejing 1976

daar is deze site voor ervaringen uitwisselingen ook voor leken...als je daar niet tegen kan...wat doe je hier dan.
ervaringen uitwisselen heet zoiets...

[anton52]

Marieke2407, ik vind dat je helemaal gelijk hebt. Trouwens waar haalt dejing1976 zijn deskundigheid vandaan om al bij zijn eerste bijdrage aan dit Forum ons allemaal als leken weg te zetten? Dat is niet te danken aan zijn zoektocht naar het beste materiaal. Hij geeft wel heel snel het webadres van een commerciële organisatie. Als hij zo verzot is op door TNO objectief gemeten waarden, dan had hij op www.tonzon.nl kunnen vinden dat de oranje folie op de bodem van de woning in Utrecht een µd-waarde heeft van 130 m. De µd-waarde van de piepschuimvormpjes, die zijn toegepast bij Biker Wimme bedraagt 0.36 tot 0.48 m. Dit grote verschil verklaart waarom folie op de bodem veruit de droogste kruipruimtes oplevert. Dat de balk onder de voordeur in Utrecht een RV heeft van 23%, kan dan ook niet liggen aan de folie op de bodem. Dat moet een heel andere oorzaak hebben. Mogelijk komt er regenwater onder de voordeur door. Dat zie je wel vaker bij huizen uit de jaren 30 wanneer de dorpel versleten is. Misschien kan de redactie bij EigenHuis nog eens navraag doen, hoe het daar zat. Veel mensen zijn waarschijnlijk afgeschrikt door het dreigende commentaar “en boven 21% ontstaat houtrot”. Dat is jammer want de folie is voor heel veel kruipruimtes veruit de beste, de gemakkelijkste, de meest milieuvriendelijke en de goedkoopste oplossing, vooral als je het zelf doet. Dan kost het geen € 14,- per m² maar slechts € 1,30 m². De folie heeft daarnaast nog het voordeel dat het alleen vochtwerende en geen warmte-isolerende eigenschappen heeft, zodat het de warmte huishouding van de kruipruimte niet verstoort.

[anton52]

Marieke2407. Ik bedenk me nu dat een doel van dit forum ook is, dat mensen een antwoord krijgen op hun vragen. Lang heb ik me afgevraagd wat er bij u in de kruipruimte is toegepast. Na je voorlaatste reactie begrijp ik dat op de bodem schuimbeton is aangebracht. Dat betekent dat het met de vochtigheid bij jullie inderdaad nu wel dik in orde zal zijn. Het spul heeft de praktische nadelen zoals je ze zelf al hebt gegeven en hetzelfde nadeel als alle bodemisolaties. Het beschermt de vloer niet tegen de afkoeling naar de koude funderingsmuren en tegen de afkoeling door ventilatie met buitenlucht. Daarnaast blokkeert het de positieve warmtestroom die in de winter en het vroege voorjaar uit de bodem komt. Misschien wil de SBVN bij u wel infraroodopnames maken om te zien hoe de situatie nu bij u is. Op de site www.vloerisolatie.org zijn infraroodfoto’s te zien van een woning met piepschuim vormpjes op de bodem. Daarop is te zien dat de buitenfunderingen zeer koud zijn, kouder dan de kruipruimtebodem normaal gesproken is. Door de schuimpjes kan de bodem deze koude muren niet meer opwarmen. Daardoor onttrekken ze meer warmte aan de vloer.

[sjoerd53]

beste dejing1976 en marieke2407,

Als docent natuurkunde meen ik op dit gebied heel goed weet waar het om gaat en heb ik een gezonde argwaan tegen de argumenten die men aangeeft om hun spul te verkopen.
Wat ik met mijn reactie op deze site beoog, is om mensen te laten leren van mijn ervaring, die ik voor de zekerheid nog even in 'Bouwfysica' van A.C. van der Linden heb nagegaan of mijn praktijk met de theorie klopt.
Ik heb dus chips in mijn kruipruimte en het isoleert niet,
het houdt het vocht tegen en daar ging de uitzending van Radar om,
maar de suggestie dat het warmte isolerend werkt is niet waar!
Om vocht uit je huis te krijgen moet er meer gestookt worden en zal het huis comfortabeler aanvoelen, maar de kruipruimte wordt nog steeds door de vloer verwarmd. Warmte die naar buiten toe geventileerd wordt.
Ik ben wel erg nieuwsgierig naar de artikelen: 2005-CVB-R0083 en 2005-BCS-R0031 die dejing1976 noemt. Op de website staat dat TNO het product heeft goedgekeurd, daar ben ik niet van onder de indruk. Ik wil wel eens weten wat, waaraan en hoe er gemeten is.

[dejing1976]

Beste allen,

wat ik bedoel is: uiteraard is dit forum bedoeld ervaringen, vragen enz. uit te wisselen. Erg interessant en het leeft blijkbaar onder ons allen. Maar juist als leek echt ik, naast alle ervaringen hier, zeker waarde aan de beoordelingen van gerenomeerde instituten die daarvoor zijn opgericht. Zoals TNO. Geloof niet dat er slechte materialen zijn, ze hebben allemaal hun voor- en nadelen.
C'est tout.

[anton52]

Vvoorn, u heeft nog geen antwoord op uw vraag. Bij u staat permanent 20 cm water onder de vloer en toch heeft u geen last van vochtproblemen. Waarschijnlijk heeft u een hoge kruipruimte. Hoe hoger de kruipruimte hoe minder last u bovenin heeft van het vocht onderin. Een luchtlaag is ook al een isolatie tegen het vocht, alleen is deze laag in de meeste kruipruimtes niet hoog genoeg. De vochtwering van een materiaal dat op de bodem wordt aangebracht, wordt niet voor niets uitgedrukt in meters lucht (µd-waarde). De oranje folie die Radar liet zien heeft een µd-waarde van 130 meter, 30 cm polystyreen schuimpjes bieden een µd-waarde van 0,84 meter en verhogen daarmee figuurlijk de kruipruimte met 54 cm. In een kruipruimte van 60 cm, waarvan de bodem is bedekt met 30 cm schuimpjes is de vochtigheid bij de vloer dus ongeveer hetzelfde als in een kruipruimte waar het water 114 cm onder de vloer staat. Zolang u geen last heeft van het vocht, hoeft u er dus ook niets tegen te doen. Volgens mij kan het water ook geen kwaad voor de betonnen fundering.

[anton52]

Beste Dejing1976, ik ben blij dat je in je tweede bijdrage aan dit Forum erkent dat je een Leek bent. Een Leek die zonder inbreng van gebruikerservaring over dit onderwerp, zoals Fenke van der Veen, fam. Fleur, marieke2407, tommie56, os of Sjoerd53 en zonder theoretische en/of praktische achtergrond, slechts vluchtig langs enkele (hoeveel?) websites is gegaan, daarbij de meest relevante heeft overgeslagen en op grond van deze “studie“, het presteert om al in zijn eerste bijdrage aan dit Forum, een link te leggen naar een commerciële website. Ik nodig u en alle andere bezoekers aan dit Forum uit, de beloften, die op deze commerciële website www.vloerisolatie.nl worden gemaakt, te toetsen op www.vloerisolatie.org . Daar is aan de hand van infraroodfoto’s van een dergelijke kruipruimte te zien, dat een isolatielaag op de bodem van de kruipruimte geen bescherming biedt tegen de afkoeling aan de onderkant van de vloer naar de koude funderingsmuren.
TNO beoordeelt appels en beoordeelt peren.
je kunt van peren een heerlijke taart maken, maar dan is het nog geen appeltaart.

[marieke2407]

hallo anton 52

de woonningbouw is volop bezig om het om de 2 a 2,5 jr in de gaten te houden of het allemaal nog goed is,er worden idd metingen gedaan en als we wat vermoeden dan wordt er gelijk actie ondernomen..
misschien helpt het dat ik in een vrije sector zit?

moet eerlijk zeggen dat ik met die alles wel blij ben met een huurhuis..want het kost wat ..
tuurlijk koop heeft ook zijn voordelen dat weet ik wel!! heel goed zelfs...
maar alles heeft voor en tegens...

ik heb mijn ervaring verteld en ik laat het hierbij..
ik wens jullie heel veel sterkte met het oplossen ,hoop dat het lukt want het is niet niks...

groetjes marieke2407

[rubiculubus]

Ik volg geintereseerd deze discussie en probeer met gezond verstand en logisch denken een conclusie te trekken.
Sommige zijn zeer tevreden (vochtwering+isolatie), andere gedeeltelijk(alleen vochtwering), sommige zijn negatief. Het zal met zo'n discussie wel net zijn als met b.v. spouwmuurisolatie of muur impregneren.Sommige vinden het een goed idee en andere zien alleen maar problemen. Wat me wel opvalt dat sommige maar blijven reageren en blijven verwijzen naar commerciele websites zoals SBVN en Tonzon; waarin informatie staat die op zich ook weer aanvechtbaar is.Deze organisaties zien met lede ogen aan dat blijkbaar een gedeelte van de potentiele klanten een eenvoudig en simpel toe te passen alternatief zien voor vloerisolatie direct tegen de vloer aan. Het zou mij niet verbazen dat personen die maar blijven reageren zoals anton belangen in deze richting heeft, anders is het makkelijker in een forumdiscussie je neer te leggen bij een andere mening. Ik heb zelf geen bodemisolatie en weet ook niet of het werkt.

[DirkS]

Paar jaar geleden is bij ons in de wijk, met veel vochtproblemen, bij 10-tallen woningen het oranje folie verwijderd. Was namelijk een drama. Was niet waterdicht (gaten en scheuren, vooral rondom leidingen) en onder water gelopen. Toen heeft men piepschuimchips onder geblazen. Vanaf toen een droge ruimte en geen schimmels meer op de muur. Ik kan (en doe ) iedereen piepschuimchips aanbevelen tegen vocht.

[rubiculubus]

Beste Dirk S,
Nu ben ik benieuwd. Heeft U ook de indruk dat de chips isolerend werken? Is uw vloer er warmer door geworden? Of misschien zelfs kouder in de winter zoals anton beweerd. De orange folie wordt dus niet door iedereen op prijs gesteld

[DirkS]

Beste Rubicubulus,
Ja zeker. Ons gasverbruik is behoorlijk lager sinds we de piepschuimchips hebben, al enkele jaren. Mijn vrouw had altijd last van koudetrek bij de voeten (ik niet overigens), maar nu niet meer. Belangrijkste vind ik dat het vochtprobleem is opgelost en het binnen prettiger is geworden (al went dat snel).

[rubiculubus]

Beste Dirk S,
Heeft U een houten vloer of beton? Voor de verschillende meningen in de discussie zou het interessant zijn om in de winter de temperatuur onder de chips te meten op de bodem en boven de chips. De kruipruimte wordt door de (ongeisoleerde ) vloer verwarmd. Als nu de bodemtemperatuur onder de chips relatief laag is dan zal de bodemafdekking met chips een substantieel effect hebben op het energieverbruik. De (koude) funderingswanden hebben een negatief effect op de kruipruimte temperatuur,maar de oppervlakte hiervan is veel kleiner. De bodem mag dan misschien(dat is zelfs zonder meting niet zeker) relatief warmer zijn dan de funderingsmuren, maar door het oppervlakverschil zal het totale effect positief zijn. Op de genoemde Infrarood foto zal alleen het negatieve effect van de funderingsmuren te zien zijn en dit is dan ook misleidend.
Gezegd moet worden dat (echte)vloerisolatie zoals pur spuiten of de luchtkussens van antonzon de temperatuur van de vloer nog wat hoger kunnen houden (in theorie)en een lager energieverbruik maar dan wordt de kruipruimte een stuk kouder en daardoor stijgt de relatieve vochtigheid nog meer en het vochtprobleem kan alleen maar groter worden. Misschien kan anton dit weerleggen?

[Piet-Jan]

Na alle reacties te hebben gelezen ben ik van mening dat iedereen recht heeft op zijn of haar eigen mening en ervaringen. Het grote struikelblok in dergelijke discussies is dat mensen of partijen naast hun mening en ervaring anderen proberen te overtuigen van hun gelijk dan wel ongelijk. Resultaten van onderzoeken zijn erg afhankelijk van de initiële vraag en bijbehorend belang van de opdrachtgever. Warmte isolatie is zeker te behalen met een bodemafsluiter los van het feit of het om schelpen, kleikorrels, eps parels of polystyreenschuin chips gaat.

Het onderzoek van SenterNovem gaat uit van een situatie waarbij polystyreenschuim chips is aangebracht maar waar de ventilatie in het stookseizoen volledig open blijft staan waardoor er een koudestroom van buiten naar binnen wordt gebracht. Naar mijn mening een vergelijkbare situatie wanneer iemand HR++ glas laat aanbrengen maar in het stookseizoen continue te uitzetramen open laat staan. Ik neem aan dat iedereen het met mij eens is dat ook dan de besparing die initieel was beloofd niet gehaald zal worden.

Het gekke is dat iedereen het heel normaal vind om tijdens het stookseizoen de ramen zoveel mogelijk dicht te houden om zo de optimale besparing c.q. comfort te realiseren. Wanneer er geadviseerd wordt bij een bodemafsluiter de ventilatie in de kruipruimte te minimaliseren springt iedereen op en spreekt er schande over. Dat is toch echt meten met 2 maten.

Je kan nog met zoveel onderzoeken en theoretische berekeningen komen, de lakmoesproef is uiteindelijk toch het praktijkresultaat dat met een bepaalde methode gerealiseerd wordt. Het noemen van een R-waarde of een concrete besparing kan door geen enkel product of methode worden gegarandeerd. Het zijn niets anders dan cijfers die met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid kunnen worden gehaald.

Naar mijn bescheiden mening is isolatie in welke vorm dan ook is pas succesvol wanneer de bewoners tevreden zijn en er technisch gezien geen risico’s zijn te verwachten. Of de R-waarde dan wel of niet gehaald wordt doet dan namelijk niet meer ter zake. Mensen die het product Drowa hebben aangeschaft maar niet “geheel” tevreden zijn met de resultaten, kunnen zich via mijn e-mailadres melden. Ik zal dan contact met u opnemen en zo spoedig mogelijk aan afspraak met u maken om tot een bevredigende oplossing te komen.

[Shine]

Ik begrijp iets niet.

Vloerisolatie:
Ik lees dat er dan isolatie (platen oid) direct onder/tegen de houten vloer, tussen de draagbalken worden bevestigd.
Daarmee sluit je dan toch de benodigde ventilatie naar de houten vloerplanken af?! Welke zin hebben de luchtgaten dan nog die vooral open moeten blijven om juist een luchtstroom tbv de vloerplanken (om rot te voorkomen) te behouden?

Ik heb altijd geleerd: hout moet ademen. Sluit het niet af, zorg voor een luchtstroom.

Wie kan mij dit nou eens uitleggen.

(let op: ik heb het hier NIET over de chips op de bodem!)

[anton52]

Ribiculubus,
Ik ben blij dat we de discussie kunnen hervatten met de vaststelling dat er een principieel verschil bestaat tussen bodemisolatie en vloerisolatie als het gaat om energiebesparing en wooncomfort. Bodemisolatie beschermt de vloer niet tegen het warmteverlies dat veroorzaakt wordt door de koude buitenfunderingen en door ventilatie, dat is de meesten nu wel duidelijk..
De vraag is nog hoe groot zijn deze verschillen? Wegen de voordelen van vloerisolatie wel op tegen eventuele nadelen. Wordt misschien het vochtprobleem met vloerisolatie niet alleen maar groter? zo vraagt u zich af.

Dit forum gaat echter over ¡®vochtige kruipruimtes¡¯.
Niet over energiebesparing, comfortverbetering en/of vochtproblemen.
Omdat o.a ook 55frans dit onderwerp graag uitgezocht wil zien, stel ik voor een nieuw onderwerp te openen: ¡°Bodemisolatie versus vloerisolatie¡±.
Misschien kunnen we deze discussie zuiver houden.
Binnen dit forum kunnen we dan proberen de discussie over vochtige kruipruimtes af te ronden.

Bodemisolatie versus vloerisolatie:
Warmtebalans, energiebesparing:
Hoe verliest de kruipruimte de warmte die door de vloer verloren gaat? Is inderdaad ventilatie met buitenlucht de grootste verliesfactor zoals sommige deelnemers vermoeden? Gelukkig is hiernaar onderzoek gedaan o.a. door de TH-Delft in samenwerking met TNO (SBR-publicatie 118 ¡°een kruipruimte thermisch doorgemeten¡±). Daaruit blijkt dat bij een tussenwoning 40% van de warmte die door de vloer verloren gaat, verloren gaat door transmissie via de koude buitengevels, 20% door ventilatie, 20% door afvoer van vocht, dat uit de bodem verdamt en 20% door geleiding van warmte door de aarde onder de fundering door.
Bodemisolatie heeft alleen invloed op de beide laatste verliesposten, die samen goed zijn voor ongeveer 40% van het totale verlies bij een tussenwoning. Het actief verminderen of zelfs helemaal afsluiten van de kruipruimteventilatie kan additioneel een extra besparing opleveren, maar dit kan nooit meer zijn dan 20% van het totale verlies. Opgemerkt moet worden dat in de warmtebalans van een hoekwoning het verlies door de koude buitengevels procentueel groter zal zijn dan bij een tussenwoning en bij een vrijstaande woning nog veel groter.

Dat de begane grondvloer een belangrijk deel van zijn warmte verliest aan de koude buitengevels is wetenschappelijk dus allang vastgesteld. De infraroodfoto¡¯s die de SBVN heeft laten maken, zijn dus geen nieuws maar hebben dit feit alleen maar zichtbaar gemaakt.
Dat dit verlies toch nog zo hoog is, terwijl het oppervlak relatief klein is, komt door de lage temperatuur van de aardbodem in de winter en het (vroege) voorjaar.
Conclusie 1: Een isolatie laag op de bodem van een kruipruimte beschermt de vloer niet tegen de belangrijkste verliesfactor, de afkoeling naar de koude buitengevels en zal dus hoe dan ook veel minder energie kunnen besparen dan echte vloerisolatie.

Wanneer iedereen het met deze conclusie eens is, dan blijven er voor zover ik kan nagaan nog twee belangrijke vragen over:
1. vermindert bodemisolatie ¨¹berhaupt wel het gasverbruik?
2. In hoeverre kan/mag de ventilatie van de kruipruimte worden verminderd/afgesloten?

1. Het staat nog niet eens vast dat er met het aanbrengen van een isolatielaag op de bodem van een kruipruimte wel gas wordt bespaard. Uit het eerder aangehaalde onderzoek blijkt dat er in de zomer warmte door de kruipruimtebodem wordt opgenomen en dat deze warmte in de winter weer wordt afgestaan aan de kruipruimte. In de winter komt er dus een positieve warmtestroom uit de bodem. Deze warmte komt ten goede aan het opwarmen van de ventilatielucht en het opwarmen van de funderingsmuren. Wanneer deze positieve warmtestroom geblokkeerd wordt door een isolatielaag op de bodem, dan staat de vloer er in de winter dus helemaal alleen voor. De vloer verliest dan meer warmte dan zonder bodemisolatie het geval was geweest. Voor deze extra warmte moet wel worden betaald. Deze extra warmte gaat verloren aan de koude ventilatielucht en vooral aan de koude funderingen. Dat de vloer in de zomer dankzij de bodemisolatie minder warmte verliest, is natuurlijk wel mooi, maar voor de warmte in de zomer hoeven we in Nederland nog niet te betalen.

2. In hoeverre de ventilatie van de kruipruimte in de winter verminderd mag worden, wordt bepaald door het al dan niet aanwezig zijn van gasleidingen. Is er geen gasleiding aanwezig dan zou de ventilatie in de winter best verminderd kunnen worden zolang dit geen schadelijke gevolgen heeft voor de constructie. Daarbij moet vooral gekeken worden naar houten vloeren.
De mate waarin de ventilatie verminderd kan worden, wordt vooral bepaald door de mate van vochtwering. Korrelige materialen, die los worden gestort zoals schelpjes (al dan niet natuurlijk) hebben slechts een beperkte vochtwering (¦Ìd-waarde tussen 0,5 en 1 m) en laten dus toch nog een bepaalde hoeveelheid vocht door. Het volledig afsluiten van de ventilatie kan dan tot problemen leiden bij houten vloeren die aan de bovenkant zijn bedekt met een dampremmende vloerbedekking. Deze problemen zullen zich concentreren op de koudste delen van de vloer, dus daar waar weinig warmte van boven wordt aangevoerd. Bijvoorbeeld onder niet verwarmde ruimtes, onder keukenkastjes en zware meubelen.

[Piet-Jan]

Anton52: ik ben het met je eens om de discussie zoveel mogelijk zuiver te houden door onderscheid te maken tussen vloerisolatie en bodemisolatie binnen de context van een vochtige kruipruimte, eventueel aangevuld door onderscheid te maken tussen een betonnen en houten constructie. Toch gaat je vervolgverhaal weer over koudebruggen en warmteverlies van vloer en fundering. Op zich belangrijke zaken echter binnen de context van een vochtige kruipruimte van secundair belang. Wie de vochtmigratie in een vochtige kruipruimte de baas is kan daarna pas met warmteverlies en/of besparing op de proppen komen. Een vochtige ruimte is moeilijker te verwarmen en verliest de warmte veel sneller dan een droge ruimte. Deze topic gaat over vochtige kruipruimten dus is het vochtprobleem wel een issue.

Tevens een aanvullende vraag aan jou in relatie tot het onderzoek waar je over spreekt. Hoeveel warmte verliest de ruimte op de begane grond richting de kruipruimte? Dit is mijn inziens essentieel om de door jou genoemde waarden van 40%, 20% en 20% in de juiste context te plaatsen. Wanneer het warmteverlies van begane grond naar kruipruimte 10% is dan is 40% van 10% niet noemenswaardig.

[anton52]

Geachte redactie: In het item “vochtige kruipruimtes” dat Radar 16 maart uitzond, kwamen verschillende oplossingen naar voren. Een folie op de bodem, die dan nog gecombineerd zou moeten worden met een warmteïsolatie tegen de vloer of een isolatielaag op de bodem, die meteen het vocht tegen houdt. Uit de discussie die hierover in het Forum “vochtige kruipruimte” is gevoerd, komt naar voren dat er een principieel verschil bestaat tussen bodemisolatie en vloerisolatie als het gaat om energiebesparing en wooncomfort. Bodemisolatie beschermt de vloer niet tegen het warmteverlies dat in de winter wordt veroorzaakt door de koude buitenfunderingen en door ventilatie met koude buitenlucht.
De vraag is echter nog hoe groot zijn deze verschillen, moeten we daarmee rekening houden en zo ja wanneer?

O.a. 55frans wil dit onderwerp graag uitgezocht zien, zodat ik geprobeerd heb een nieuwe onderwerp te open: “Bodemisolatie versus vloerisolatie”. Dit blikt niet te kunnen. Alleen een beheerder kan een nieuw item openen. Zou u een forum over dit onderwerp willen openen?
het is duidelijk dat meer mensen graag willen weten hoe het hiermee zit.

[anton52]

Piet-Jan: Deze topic gaat inderdaad over vochtige kruipruimtes. Daarom heb ik net de redactie verzocht een nieuw topic te openen over Bodemisolatie versus Vloerisolatie.

Wanneer we het hebben over een vochtige kruipruimte, dan bedoelen we daarmee een kruipruimte, waarvan de luchtvochtigheid extra wordt verhoogd door het verdampen van vocht uit de bodem. Is de kruipruimte hoog genoeg dan veroorzaakt zelfs een laagje water op de bodem van de kruipruimte nauwelijks nog een verhoogde luchtvochtigheid bovenin de kruipruimte. Mensen met een diepe kruipruimte of een diepe watermeterput, waarin onderin wat water staat, kunnen dit bevestigen. Dat is ook niet zo verwonderlijk. Een luchtlaag is immers zelf al een isolatie tegen vocht. De eenheid van vochtwering (μd-waarde) wordt zelfs uitgedrukt in meters lucht.
Meestal is de kruipruimte echter niet hoog genoeg omdat de bodem is opgehoogd met zand.
Door de capillaire werking van het zand wordt vocht opgezogen, dat aan het oppervlak verdampt. Oplossing van dit probleem zou kunnen zijn afgraven van een deel van het zand waardoor de vochtisolerende luchtlaag groter wordt. Voorwaarde hiervoor is wel dat de grondwaterstand voldoende laag is/blijft.
Deze oplossing kost natuurlijk een hoop moeite. Vaak is het eenvoudiger het verdampen van vocht te beperken of zelfs te stoppen door de bodem met iets af te dekken.

Radar heeft hiervoor in het item over vochtige kruipruimtes diverse mogelijkheden laten zien. Aan het eind van dit item krijgt de bewoner die nog een keuze moet maken het advies een folie op de bodem aan te brengen en een isolatielaag tegen de onderkant van de vloer. Dit lijkt mij inderdaad zowel technisch, praktisch als ecologisch gezien het beste advies.
Een folie op de bodem geeft een veel hogere dampremming dan losse materialen die op de bodem worden gestort (niet 0,30 – 0,85 meter maar meer dan 100 m), neemt nauwelijks ruimte in waardoor de kruipruimte goed toegankelijk blijft en belast het milieu veel minder.
Bijkomend voordeel is dat het de warmtehuishouding van de kruipruimtebodem niet verstoort omdat het zelf geen warmteïsolerend vermogen heeft. Uiteraard zullen in kruipruimtes waar periodiek water staat wel aanvullende maatregelen getroffen moeten worden om het water onder de folie te houden.

Ten aanzien van uw aanvullende vraag verwijs ik naar mijn eerdere opmerking dat het nog niet eens vaststaat dat er met het aanbrengen van een isolatielaag op de bodem van een kruipruimte überhaupt wel gas wordt bespaard.
Het blokkeren van de positieve warmtestroom uit de bodem in de winter vergroot het warmteverlies door de vloer. Dit extra warmteverlies moet door de bewoners worden betaald via de gasrekening. Daarnaast zullen bewoners als gevolg van de lagere temperatuur van de vloer vaak ongemerkt wat warmer gaan stoken. Daardoor wordt niet alleen het transmissieverlies door de vloer vergroot, maar ook het transmissieverlies door muren en ramen alsook het verlies door ventilatie. Hoewel er inmiddels al heel wat projecten zijn uitgevoerd, waar bodemisolatie is toegepast als vochtwerende maatregel, is er nog geen project bekend waaruit blijkt wat de invloed is geweest op het energieverbruik van de woningen. Ik ben bang dat deze cijfers niet worden gepubliceerd omdat er eerder sprake zal zijn van een toename van het gemiddeld gasverbruik dan van een afname.