Microplastics verboden: deze producten verdwijnen uit de schappen
Maandag 25 september 2023 heeft de Europese Commissie nieuwe regels aangenomen die microplastics verbieden. Het gaat om microplastics die bewust aan producten toegevoegd zoals scrubdeeltjes en glitters. Welke producten bevatten zulke kleine plastic deeltjes? Radar zet het voor je op een rij.
Maar eerst: wat is het doel van de nieuwe regels?
Naar schatting komen er in de Europese Unie jaarlijks 42.000 ton microplastics vrij die opzettelijk aan producten worden toegevoegd. Microplastics breken niet af en blijven dus duizenden jaren in ons milieu. Dieren eten deze deeltjes op en hierdoor consumeren wij mensen ze ook.
De nieuwe regels moeten voorkomen dat deze microplastics in het milieu belanden. Het gaat hierbij om microplastics die bewust aan producten zijn toegevoegd. Dus niet om kleine plastic deeltjes die ontstaan doordat grotere stukken plastic slijten.
Wat houden de nieuwe regels in?
Kort gezegd wordt de verkoop van plastic deeltjes kleiner dan vijf millimeter verboden. Maar ook producten waaraan met opzet zulke microplastics zijn toegevoegd, mogen niet meer verkocht worden.
Wanneer gaat het verbod in?
De eerste maatregelen gaan twintig dagen na het aannemen van het verbond van kracht. Dat betekent dat de eerste producten uiterlijk 15 oktober 2023 uit de schappen verdwijnen. In de meeste gevallen is er echter sprake van een overgangsperiode om producenten de tijd te geven om alternatieven te zoeken. Hoe lang deze periode is, is afhankelijk van de complexiteit van het product, de noodzaak tot herformulering en de beschikbaarheid van geschikte alternatieven.
Welke producten verdwijnen uit de schappen?
Vanaf 15 oktober 2023 mag er geen cosmetica met zogenoemde ‘microbeads’ meer verkocht worden. Dit zijn kleine plastic korreltjes die gebruikt worden om dode huidcellen van je huid te scrubben. Scrub die geen plastic bevat, kun je na 15 oktober nog gewoon kopen.
Ook losse glitters van kunststof verdwijnen half oktober uit de schappen, zowel cosmetische glitters als glitters in speelgoed- of knutselsets. Dit betekent niet dat je nergens meer glitters in de schappen zult vinden, milieuvriendelijke alternatieven zijn wel nog toegestaan.
Van sommige andere cosmetica, zoals nagellak met glitters, is vastgesteld dat de microplastics minder snel in het milieu terechtkomen. Daarom geldt voor de meeste cosmetica een overgangstermijn van vier tot twaalf jaar. Deze producten verdwijnen dus nog niet meteen uit de schappen, maar moeten wel vervangen worden door duurzamere alternatieven.
Andere producten die microplastics bevatten en onder de nieuwe regels vallen zijn wasverzachters en poetsmiddelen. Zij mogen over vijf jaar geen kleine plastic deeltjes meer bevatten.
Voor kunstmest geldt een overgangsperiode van vijf tot tien jaar.
Het instrooimateriaal voor kunstgras-sportvelden is de grootste bron van bewust toegevoegde microplastics aan het milieu. Het verbod op deze korrels geldt over acht jaar om sportclubs de tijd te geven om over te stappen op alternatieven en bestaande kunstgrasvelden het einde van hun levensduur te laten bereiken.
Voor welke producten geldt een uitzondering?
Producten met microplastics voor medische redenen worden niet verboden. Ook producten die kleine plastic deeltjes bevatten maar deze niet vrijgeven en producten die per ongeluk microplastics bevatten, vallen niet onder het verbod.
Bronnen: Europese Commissie, European Chemicals Agency (ECHA)