23-03-2016

Diabetes: dit moet je erover weten

4 min. leestijd

Diabetes is de meest voorkomende chronische ziekte in Nederland: ruim 1 miljoen mensen hebben het. Maar wat is diabetes precies, kun je er iets tegen doen en zo ja: wat dan?

'De nieuwe Schijf van Vijf is goed tegen diabetes type 2', zo liet het Diabetesfonds onlangs verheugd weten. Dat is ook goed nieuws, want vrijwel iedereen krijgt in zijn leven direct of indirect te maken met diabetes. Toch weet lang niet iedereen wat deze ziekte inhoudt. Tijd voor een (beknopte) inleiding.

Wat is diabetes?

Diabetes wordt in de volksmond ook wel suikerziekte genoemd, of kortweg suiker. Het is een stofwisselingsziekte waarbij het lichaam niet genoeg energie uit glucose (suikers) haalt en de bloedsuikerspiegel hoog is. Symptomen van dat laatste zijn vaker moeten plassen en meer honger en dorst.

Om cellen in staat te stellen glucose op te nemen, is het belangrijk dat het lichaam voldoende insuline aanmaakt en dat er werkende insuline-receptoren op die cellen aanwezig zijn.

Welke vormen van diabetes zijn er?

De volgende drie vormen van diabetes zijn het bekendst.

Type 1: Type 1 treedt vaak al op jonge leeftijd op. De alvleesklier maakt niet genoeg insuline aan. Vanaf dat moment moeten mensen zelf insuline spuiten of een pompje dragen.

Type 2: Type 2 is de meest voorkomende vorm van diabetes. Hierbij reageren de cellen van het lichaam niet goed op de aanwezige insuline. Deze variant en het voorstadium ervan zorgen voor een groter risico op hart- en vaatziekten, blindheid, nierziekten en dementie.

Zwangerschapsdiabetes: Tijdens een normale zwangerschap maakt het lichaam extra insuline aan om de bloedsuiker goed te houden, maar bij zwangerschapsdiabetes gebeurt dat niet (genoeg). Daardoor blijft er te veel suiker in het bloed zitten.

Deze vorm gaat meteen na de bevalling weer over, maar daarna loopt de vrouw wel een verhoogd risico om echt diabetes te krijgen.

Er zijn nog meer (specifiekere) vormen van diabetes te onderscheiden. Een meer volledige lijst vind je op de site van het Diabetesfonds.

Wat zijn de oorzaken van diabetes?

De oorzaken van diabetes verschillen van vorm tot vorm.

Type 1: Diabetes type 1 begint met aanleg voor diabetes type 1, ook zonder diabetes in de familie. Vervolgens raakt het afweersysteem uit evenwicht, waardoor het de cellen aanvalt die insuline maken.

Type 2: Oorzaken van type 2 zijn overgewicht, ongezond eten, roken. Maar je kunt er ook erfelijke aanleg voor hebben. Deze vorm openbaart zich meestal pas later in het leven en wordt ook wel ouderdomssuikerziekte genoemd, maar ook jonge mensen kunnen het krijgen.

Er zijn ook mensen die altijd gezond leven en die toch diabetes type 2 krijgen.

Zwangerschapsdiabetes: Als je zwanger bent, maakt je lichaam andere hormonen aan. Die zorgen ervoor dat je tijdelijk minder goed reageert op insuline.

Is diabetes te genezen?

Op dit moment nog niet. Wel wordt er voortdurend veel onderzoek gedaan om dit ooit mogelijk te maken.

Is diabetes te voorkomen?

Ja en nee. Diabetes type 1 is niet te voorkomen, maar de kans dat je diabetes 2 krijgt kun je wel flink verkleinen. De dingen die je daarvoor moet doen (en laten) komen eigenlijk vooral neer op gezond leven:

Eet gevarieerd. Eet met mate. Snoep niet of weinig. Eet veel groente en volkorenproducten en weinig zout. Als je bakt, gebruik dan onverzadigde vetten. Meer weten? De (vernieuwde) Schijf van Vijf kan je hierbij helpen.
Rook niet. Roken vergroot de kans op diabetes met 30 tot 40 procent.
Beweeg elke dag minimaal een half uur. Bijvoorbeeld in de vorm van wandelen, fietsen en traplopen.
Streef naar een gezond gewicht. Een paar kilo afvallen helpt al om de kans op diabetes te verkleinen. Of je een gezond gewicht hebt, kun je uitvinden door online je BMI te berekenen.