Eikenprocessierups: opnieuw een plaag, of valt het mee?
Na jarenlang niet in de belangstelling te staan, was de eikenprocessierups de afgelopen weken opeens weer volop in het nieuws. Is dit diertje terug van weggeweest, of valt het huidige aantal rupsen wel mee? En wat kun je doen om te zorgen dat jij geen klachten krijgt? Want één ding is zeker: dit vervelende insect zal waarschijnlijk nooit helemaal weggaan uit Nederland.
Hoe herken je de rups?
De eikenprocessierups is, zoals de naam al zegt, een rups die je alleen op eikenbomen vindt. Hij heeft lange witte haren en zit overdag in nesten van spinsel op of onderaan de boom. 's Avonds als de diertjes gaan eten, lopen ze in een lange rij, een processie, naar de bladeren bovenin.
Waar komen al die rupsen opeens vandaan?
Het Kenniscentrum Eikenprocessierups ziet voor het eerst sinds de plaag van 2019 weer een toename in het aantal bomen met rupsen. Zij vermoeden dat dit onder andere komt doordat nesten onder de grond weer actief zijn geworden. De beestjes houden soms een rustpauze van één of meerdere jaren. Waarom ze dat doen, en waarom ze nu weer uit de grond komen, is niet bekend.
Krijgen we een nieuwe rupsenplaag?
“We zitten nog lang niet op het niveau van 2019 en de hoeveelheid media-aandacht heeft mij verrast,” vertelt Arnold van Vliet, bioloog bij Wageningen University en Research. “Maar dat neemt niet weg dat er aardig wat plekken zijn waar bijna alle bomen processierups hebben.”
In 2019 werd in 55 procent van de eikenbomen processierupsen gevonden. Voor 2025 is dat vooralsnog 6 procent.
Van Vliet benadrukt wel dat we het diertje, ook tijdens rustige jaren, niet moeten vergeten: “Door de afname denken gemeentes al snel dat ze genoeg preventieve maatregelen hebben getroffen en dat het nu klaar is. Maar dat beest gaat niet meer weg dus je moet de aandacht niet laten verslappen.”
Verwijder de nesten niet zelf. Huur daar altijd een professionele bestrijder voor in.Arnold van Vliet, bioloog
Hoe kun je klachten voorkomen?
De rups beschikt over honderdduizenden, minuscule brandhaartjes. Deze kunnen flinke jeuk en irritatie veroorzaken. Voorkom deze klachten door bij de rupsen en hun nesten uit de buurt te blijven. Ook oude nesten kunnen nog vol brandhaartjes zitten.
Als je toch in de buurt moet zijn, is het verstandig om bedekkende kleding te dragen. Al werkt dit maar tot op zekere hoogte. De haartjes komen hier op den duur doorheen.
“Het belangrijkste is om alert te zijn op de mogelijke aanwezigheid van de rupsen,” zegt Van Vliet. “Verwijder de nesten ook niet zelf. Huur daar altijd een professionele bestrijder voor in.”
Als je een nest tegenkomt op openbaar terrein, kun je dit melden bij de gemeente. Tref je de rups in je eigen tuin aan? Dan kun je dus het beste een professional inhuren.
Heb je zelf last van klachten?
Als je toch klachten krijgt door de rups, dan kun je meerdere dingen doen. Was je kleren op 60 graden en verwijder met plakband de brandhaartjes van de huid. Spoel je huid en ogen met lauwwarm water en gebruik eventueel een verzachtende crème met bijvoorbeeld menthol of aloë vera. De klachten verdwijnen meestal binnen twee weken vanzelf.
Soms kunnen de brandhaartjes een allergische reactie veroorzaken. Krijg je het benauwd of zwellen je tong, lippen of oogleden op? Bel dan direct 112.