Gaat de digitale euro jou privacy geven of afnemen?
Europa werkt aan een nieuw soort geld: de digitale euro. Daarmee moet je even makkelijk kunnen betalen als met een normale bankrekening én even anoniem als met cash. Wat is die privacybelofte waard?
Waarom wil de ECB een digitale euro?
Elke transactie die je doet met je normale betaalrekening, wordt gecontroleerd door je bank. Als je volledig anoniem wilt betalen is contant geld je enige optie. Maar cash wordt steeds minder normaal in Nederland - en in heel Europa.
Dat is een van de redenen dat Europese centrale banken werken aan een digitale euro. Kortgezegd is dat een soort basale betaalrekening met een betaalpasje en app, waarmee je geld uitgeeft dat is gemaakt door de centrale bank in plaats van een commerciële bank. Hoe het er precies uit komt te zien, lees je hier:
Zonder internet betalen
De app voor de digitale euro wordt ontworpen met een functie die de app van je commerciële bank niet heeft: offline betalen. Tot een beperkt bedrag (bijvoorbeeld enkele tientjes of honderdjes) kun je je smartphone gebruiken om te betalen zonder internetconnectie. Je smartphone maakt dan verbinding met een andere smartphone of pinapparaat om geld over te maken, maar geen van beide apparaten maken verbinding met het internet.
Op deze manier weten alleen de betaler en de ontvanger van de transactie af. Net als bij cash. Althans, dat is de belofte.
Worden transacties echt niet geregistreerd?
De Europese consumentenbond BEUC waarschuwt dat de transactie nog altijd geregistreerd kan staan in het geheugen van de apparaten. Daardoor blijft de verleiding voor opsporingsdiensten bestaan om de registratie achteraf op te vragen en de apparaten uit te lezen, zegt de BEUC. Wat hen betreft zou de transactie dus ook niet lokaal opgeslagen moeten worden.
Stichting Privacy First vindt ook dat privacy moet worden ingebakken in de techniek van digitale euro. Directeur Vincent Böhre zegt: ‘De hele infrastructuur rondom de digitale euro zou totaal privacyvriendelijk moeten worden gemaakt. Dat noem je ook wel privacy by design: het inbouwen van de privacy in de techniek en in de software.’
Hoe zit het met overheidscontrole?
Naast anonimiteit moet er nog iets worden ingebouwd in de digitale euro, zegt Böhre, namelijk de belofte dat die niet ‘programmeerbaar’ wordt.
Tegenstanders van de digitale euro zijn namelijk bang dat overheden de munt zo kunnen programmeren dat je hem niet kunt uitgeven aan bepaalde dingen, zoals sigaretten. Dat zou verregaande overheidscontrole betekenen.
Het lijkt er niet op dat de digitale euro echt programmeerbaar is als hij wordt ingevoerd, stelt Böhre, maar hij vraagt zich af of dat zo blijft. ‘Dat kun je technisch gewoon natuurlijk veranderen,’ zegt hij.
De Nederlandsche Bank kan niet meekijken
De Nederlandsche Bank (DNB), die meewerkt aan het ontwerp van de digitale euro, ontkent ‘met kracht’ dat er wordt gewerkt aan programmeerbaarheid. Centrale bankiers in Azië onderzoeken die optie wel, ‘maar dat is niet de praktijk voor de digitale euro’, zegt Inge van Dijk van DNB.
Privacy staat juist hoog in het vaandel, stelt zij. Zo worden transacties met een blockchain-achtige techniek ‘opgeknipt’ zodat DNB niet kan meekijken, ‘als het ware als bankbiljetten.’
