Intolerantietests: wat werkt écht en wat is weggegooid geld?

Allergie is geen intolerantie

Een voedselallergie is een reactie van het immuunsysteem en kan levensbedreigend zijn. Een intolerantie is iets anders: je lichaam kan een bepaalde stof niet goed verwerken, vaak door een enzymtekort (zoals bij lactose-intolerantie). Dat verschil is belangrijk, want de diagnostiek verschilt volledig.

Wat werkt

Er zijn maar een paar tests waarvan artsen en diëtisten zeggen dat ze betrouwbaar zijn:

• H₂-ademtest – meet waterstof in je adem na inname van lactose of fructose. Een duidelijke stijging, samen met klachten, ondersteunt de diagnose.
• Genetische test voor lactose-intolerantie – kijkt naar een variant in het LCT-gen die lactase-persistentie of -deficiëntie voorspelt.
• Coeliakietest (tTG-IgA en EMA) – voor het opsporen van coeliakie, een auto-immuunziekte waarbij gluten schade aanrichten in de darmen.

Wat níet werkt

• IgG-antilichaamtests – meten blootstelling aan voeding, niet of je er ziek van wordt. Grote internationale allergologenverenigingen waarschuwen dat deze testen geen diagnose kunnen stellen.
• Bioresonantie, spiertesten, haar- of speekselanalyses – hebben geen wetenschappelijke basis en leveren vaak inconsistente uitslagen.
• Microbioomtests voor intolerantie – interessant voor onderzoek, maar nog niet geschikt voor diagnose.

Waar je ze tegenkomt

Dergelijke omstreden tests zijn niet alleen online te vinden, maar ook in bekende winkelketens. Drogisterijen als Holland & Barrett verkopen bijvoorbeeld IgG-panelen zoals de Intolerantie PRO Bloedtest. Bij Etos is de Swiss Point of Care Gluten' Alarm Zelftest verkrijgbaar. Ook op platforms als bol.com en Amazon Nederland zijn diverse IgG-panelen en andere zelftests aangeboden. De claims en prijzen lopen uiteen – van enkele tientjes tot honderden euro’s – maar de wetenschappelijke basis ontbreekt vaak.

Lastige gevallen

• Histamine-intolerantie – er bestaat geen betrouwbare laboratoriumtest; de diagnose wordt gesteld via eliminatie- en provocatiedieet onder begeleiding van een diëtist.
• Non-coeliakie glutensensitiviteit (NCGS) – er is geen biomarker; alleen vast te stellen door uitsluiting van andere oorzaken en gecontroleerde herintroductie.

Hoe pak je het wél aan?

1. Begin bij de huisarts – die kan inschatten of testen zinvol is en welke.
2. Laat bewezen tests doen – ademtests, genetica of bloedonderzoek bij een erkend laboratorium.
3. Werk samen met een diëtist – voor een tijdelijk eliminatie- en herintroductieplan.
4. Wees kritisch op commerciële claims – vraag altijd hoe een test werkt en of die in medische richtlijnen wordt genoemd.

Kader – Veelverkochte intolerantietesten en hun claims

1. Intolerantie PRO Bloedtest (Holland & Barrett)

• Prijs: rond € 199
• Werking volgens aanbieder: meet reactie op 287 voedingsmiddelen via een IgG-bloedtest, resultaat binnen twee weken, inclusief voedingsadvies.
• Opmerking: IgG-tests worden niet erkend als diagnostisch middel voor intolerantie. Grote allergologenverenigingen adviseren ertegen.

2. Verisana Food Reaction Test (bol.com / Amazon)

• Prijs: € 149 – € 199
• Werking volgens aanbieder: meet via bloedmonster je gevoeligheid voor 208 voedingsmiddelen. Wordt gepresenteerd als hulpmiddel bij het aanpassen van je dieet.
• Opmerking: Zelfde kritiek als bij de Intolerantie PRO: IgG-panel zonder wetenschappelijke basis voor diagnose.

3. Swiss Point of Care Gluten' Alarm Zelftest (Etos)

• Prijs: rond € 29 – € 39
• Werking volgens aanbieder: snelle zelftest om gluten-gerelateerde afwijkingen te signaleren.
• Opmerking: Focust op gluten, maar is géén volwaardige diagnose voor coeliakie of NCGS.

4. Microbioom-darmtest (meerdere aanbieders, o.a. Fittergy, myMicroZoo)

• Prijs: € 129 – € 179
• Werking volgens aanbieder: analyse van darmbacteriën om voeding en intoleranties te personaliseren.
• Opmerking: Microbioomanalyse kan interessante inzichten geven, maar is niet diagnostisch voor intolerantie; resultaten worden commercieel vaak breder geïnterpreteerd dan wetenschappelijk verantwoord is.

Reacties van bedrijven

Amazon

Amazon laat weten dat alle producten op hun platform moeten voldoen aan wet- en regelgeving én aan hun eigen beleid. “We zorgen ervoor dat ons assortiment voldoet aan de geldende normen binnen de industrie, en ontwikkelen slimme systemen om onveilige producten te weren. Als we ontdekken dat er toch een product door onze controles is gekomen dat niet aan de eisen voldoet, grijpen we meteen in.” Volgens Amazon zijn de betreffende intolerantietesten inmiddels van amazon.nl verwijderd terwijl er een onderzoek loopt.

Etos

Etos verwijst voor informatie over de Swiss Point of Care Gluten' Alarm Zelftest naar de leverancier. Volgens woordvoerder Niels Slootweg van Ahold voldoet dit product aan de Europese verordening voor in-vitro diagnostiek (IVDR), die bedoeld is om de veiligheid, betrouwbaarheid en kwaliteit van medische tests te garanderen.

Kruidvat

Kruidvat geeft aan dat er momenteel geen voedselintolerantietests in het assortiment zitten. 

Holland & Barrett

Wetenschappelijke basis: Op welke wetenschappelijke studies of medische richtlijnen is de werking van deze testen gebaseerd?

De Intolerantie PRO Bloedtest Afnamekit maakt gebruik van een laboratoriumanalyse op basis van IgG-antistoffen. Ze meten daar de hoeveelheid immunoglobine G (IgG) in het bloed. Dit is een type antistof dat een centrale rol speelt in het immunsysteem. Deze aangeboden test meet of het immunsysteem IgG-antistoffen aanmaakt tegen specifieke voedingsmiddelen. Dat betekent in feite: je lichaam heeft contact gehad met dat voedingsmiddel.

Er is literatuur over de bruikbaarheid van IgG-voedseltesten bij een breed scala aan aandoeningen (bijv. de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa, migraine), echter onvoldoende bewezen effectief om aan een medische richtlijn te voldoen.

Deze methode wordt wereldwijd toegepast door verschillende laboratoria voor het in kaart brengen van mogelijke voedselovergevoeligheden. De test wordt uitgevoerd in een ISO-gecertificeerd laboratorium en is ontwikkeld op basis van internationaal toegepaste analysetechnieken.

Risico’s en beperkingen: Welke beperkingen of risico’s worden bij verkoop aan de consument vermeld?

Holland & Barrett wil consumenten helpen om meer inzicht in hun gezondheid te verkrijgen. Naast persoonlijk advies in onze winkels bieden wij hiervoor een breed assortiment zelftesten aan, waaronder bloed-, darm-, speeksel-, DNA- en urinetesten. Deze testen zijn bedoeld als laagdrempelige manier om signalen over je gezondheid op te vangen en bewuster keuzes te maken.

We benadrukken dat deze test niet bedoeld is voor het stellen van een medische diagnose. Mensen met gezondheidsklachten wordt altijd geadviseerd om contact op te nemen met een arts, ook wanneer de testuitslag geen afwijkingen laat zien. Dit geldt eveneens voor situaties waarin er geen klachten zijn, maar onderliggende problemen mogelijk onopgemerkt blijven - iets wat ook zonder zelftest het geval zou zijn.

Holland & Barrett ziet het bevorderen van preventieve gezondheid als een belangrijk middel om het aantal gezonde levensjaren te vergroten. Zelftesten passen in deze visie: ze helpen consumenten de regie te nemen over hun eigen gezondheid, met ondersteuning vanuit betrouwbare partners. De Intolerantie PRO Bloedtest wordt daarom geanalyseerd door onze partner Mijnlabtest in gecertificeerde laboratoria, waarbij de resultaten worden voorzien van leefstijladvies op maat.

Onze partner Mijnlabtest analyseert de zelftesten veilig en betrouwbaar in gecertificeerde laboratoria en levert de uitslagen in een beveiligd, persoonlijk adviesrapport, inclusief leefstijladviezen op maat. Wanneer een waarde buiten het referentiebereik valt, wordt de klant altijd geadviseerd om een arts te raadplegen. Bij inhoudelijke vragen kan via Mijnlabtest overleg worden gevoerd met biochemici en artsen die aan het laboratorium verbonden zijn; ook zijn er externe artsen beschikbaar voor specifieke medische vraagstukken.

Wij selecteren onze leveranciers zorgvuldig en hanteren hoge kwaliteitseisen. Met Mijnlabtest onderhouden we nauw contact om ervoor te zorgen dat onze communicatie, de training van onze medewerkers en ons assortiment zelftesten in lijn zijn met actuele wetenschappelijke inzichten en geldende regelgeving.

Reactie op kritiek: Grote allergologenverenigingen en het NHG waarschuwen voor het gebruik van IgG-panelen bij intolerantiediagnostiek. Wat is uw reactie hierop?

Wij zijn ons bewust van de discussie rond commerciële zelftesten en nemen de zorgen van medische organisaties en consumenten serieus. Daarom worden de testen in ons assortiment momenteel extern gereviewd door onafhankelijke deskundigen, zodat we kunnen waarborgen dat ze aansluiten bij onze visie op preventieve gezondheid en voldoen aan de hoogste kwaliteitseisen.

Conclusie

De markt voor intolerantietesten is groot, maar de lijst met bewezen betrouwbare methodes is klein. Waar de medische wereld duidelijk stelt dat IgG-panelen en veel commerciële zelftesten geen diagnose opleveren, zijn ze toch breed verkrijgbaar. Voor consumenten geldt daarom één advies: kies voor wetenschappelijk onderbouwde diagnostiek en deskundige begeleiding, in plaats van te vertrouwen op lange lijsten met ‘verboden’ voedingsmiddelen uit een commerciële test.