Keukenzout, Keltisch zeezout of Himalayazout: wat is het verschil? En wat is gezonder?
Even een potje zout kopen is makkelijker gezegd dan gedaan, de keuze in de supermarkt is namelijk enorm. Maar zijn er eigenlijk grote verschillen als je bijvoorbeeld kijkt naar de smaak en het effect op je gezondheid?
Marianne Geleijnse is hoogleraar Voeding en hart- en vaatziekten aan de Wageningen University & Research en weet alles over zout. Het zout dat we gebruiken bij de voedselbereiding kun je volgens haar grofweg in drie soorten indelen.
- Zout met toegevoegd jodium. Dit is zout dat grotendeels bestaat uit natriumchloride, waar ook jodium aan toe is gevoegd. Dit is meestal je doorsnee tafelzout of keukenzout. Dus deze twee zit overigens qua samenstelling geen verschil.
- Zout zonder toegevoegd jodium. Dit bestaat ook grotendeels uit natriumchloride, maar hier is geen jodium aan toegevoegd. Zeezout, Keltisch zeezout (fleur de sel), Himalayazout en Koosjerzout vallen hieronder. Deze soorten onderscheiden zich onderling met name door waar het zout gewonnen wordt. Zo ontstaat normaal zeezout door zeewater te laten verdampen, komt Keltisch zeezout uit zoutmoerassen in Frankrijk en wordt Himalayazout gewonnen in een van de grootste zoutmijnen ter wereld, in Pakistan.
- Kaliumhoudende zouten. Dit is zout waarbij een deel van het natriumchloride is vervangen door kaliumchloride. Dit wordt ook wel lightzout genoemd.
Waarom wordt er jodium toegevoegd aan zout?
Voordat we ingaan op de vraag of een bepaalde zoutsoort gezonder is dan de ander en wat het verschil is qua smaak, leggen we eerst even uit waarom er een verschil is tussen zout met en zonder jodium. Jodium wordt namelijk aan producten toegevoegd omdat je lichaam hier uit zichzelf weinig van binnenkrijgt. 'Jodium is een spoorelement dat belangrijk is voor de productie van schildklierhormonen. Deze hormonen zijn nodig voor een goede groei, de ontwikkeling van het zenuwstelsel en de stofwisseling', zegt het Voedingscentrum.
Toch hoef je je niet echt zorgen te maken om een jodiumtekort, de meeste Nederlanders krijgen hier voldoende van binnen. 'Alleen eters van brood zonder gejodeerd zout (zoals biologisch of zelfgebakken brood) en zwangere vrouwen lopen mogelijk risico om te weinig jodium binnen te krijgen', stelt het RIVM.
Is er een zoutsoort gezonder?
Eigenlijk zou je alleen het verschil tussen kaliumhoudende zouten en andere zouten moeten onthouden. 'Natrium verhoogt de bloeddruk, terwijl kalium de bloeddruk juist verlaagt. Hoe minder natriumchloride erin zit, hoe beter', stelt Geleijnse.
Gezondheidsrisico's van zout
Zout is de belangrijkste bron van natrium. We hebben natrium nodig voor het regelen van de vochtbalans, onze bloeddruk en spier- en zenuwcellen. Maar als we te veel natrium binnen krijgen ontstaat het risico op een hoge bloeddruk, wat weer de kans op hartinfarcten, beroerten en nierschade vergroot.
Het advies is om niet meer dan zes gram zout (op basis van natriumchloride) per dag binnen te krijgen. Een aanbevolen dagelijkse hoeveelheid natrium wordt geschat op 1,5 gram per dag. Bron: Voedingscentrum
Van alle zoutsoorten op basis van natriumchloride, met of zonder jodium, is er geen één echt gezonder dan de ander. Dus ook niet Himalayazout, Keltisch zeezout of Koosjerzout. 'Deze bestaan voor het overgrote deel uit natriumchloride en zijn niet gezonder dan gewoon keukenzout', zegt Geleijnse. Er zitten wel iets meer mineralen in, maar vanwege de kleine hoeveelheden zal dit geen relevant gezondheidsvoordeel teweegbrengen.
Overigens is kaliumhoudend zout niet voor iedereen een betere keuze. 'Deze zoutmengels zijn niet geschikt voor mensen met slechte nieren en mensen die bepaalde plaspillen of onstekingsremmers gebruiken', zegt het Voedingscentrum. Lees je medicijnbijsluiter en overleg met je arts als je kaliumhoudend zout wil eten.
Hoe zit het met de smaak?
Wat betreft de smaak kun je eigenlijk vooral hetzelfde onderscheid aanhouden tussen zout met kalium en zout op basis van natrium. 'Kalium heeft een andere smaak dan natrium, het is wat vlakker en bitterder', zegt Geleijnse.
Tussen natriumzout met of zonder jodium is er qua smaak eigenlijk weinig verschil, aldus Geleijnse. Dus ook om die reden hoef je niet te kiezen voor Himalayazout of Keltisch zeezout; deze soorten lijken vooral gebruik te maken van goede marketing dan dat er daadwerkelijk een groot verschil is. Behalve natuurlijk de aparte, roze kleur van Himalayazout.
Let op etiketten
Over het algemeen is het verstandig om zo min mogelijk zout toe te voegen aan het eten. 'Bij het kopen van voedsel in de supermarkt is het lezen van etiketten belangrijk omdat er veel verschil in zoutgehalte zit tussen bewerkte producten van verschillende merken', zegt Geleijnse. Kijk dus goed op de verpakking om te zien hoeveel zout er in een product zit, en probeer zoveel mogelijk zelf te koken en zout pas achteraf toe te voegen.