Nieuw beleid, stille invoering

Per 1 juli hebben KLM en Air France, die onder hetzelfde moederbedrijf vallen, hun handbagagebeleid aangepast. Het geldt voor nieuwe boekingen vanaf 9 september naar negen bestemmingen: Athene, Dublin, Florence, Helsinki, München, Praag, Stockholm, Turijn en Wenen. Wie vertrekt vanaf Amsterdam of Parijs en een goedkoop ‘basic’-ticket boekt, mag geen trolley gratis meenemen. 

Als je er toch eentje mee wilt nemen, betaal je gemiddeld 28 euro extra per retourticket. Het ticket zelf wordt iets goedkoper, ongeveer 8 euro, maar per saldo is de reiziger gemiddeld 20 euro duurder uit. Wie bij KLM punten spaart of vaak vliegt, mag wél gratis een rolkoffer meenemen. 

Reactie van de Consumentenbond

De Consumentenbond is kritisch. Directeur Sandra Molenaar noemt het nieuwe beleid “een ordinair verdienmodel”. Dat consumenten nu denken een goedkoper ticket te boeken, maar pas later ontdekken dat hun bagage extra kost, noemt zij verwarrend: “Consumenten gaan ervan uit dat ze bij KLM gratis een rolkoffertje mogen meenemen. Nu verandert dat, zonder dat het duidelijk is aangekondigd.”

Dit mocht toch niet meer?

In 2014 oordeelde het Europese Hof dat vliegtickets altijd een ‘redelijke hoeveelheid handbagage’ moeten omvatten, zonder extra kosten. KLM lijkt dat nu dus gedeeltelijk los te laten. De Consumentenbond stelt dat het beleid in strijd is met die uitspraak.

Er mag namelijk alleen een klein tasje van 40×30×15 centimeter mee in de cabine, vergelijkbaar met een laptop- of handtas. EasyJet staat bijvoorbeeld een stuk handbagage van 45×36×20 centimeter toe. Dat klinkt niet als een groot verschil, maar in volume is dat 18 liter inhoud (KLM), tegenover 32,4 liter (easyJet).

Is dat nog een ‘redelijke hoeveelheid’? Babs van der Staak, woordvoerder bij de Consumentenbond licht toe: “Volgens het Europese Hof is een redelijke hoeveelheid handbagage inclusief bij elk vliegticket. Volgens de Spaanse toezichthouder, die al boetes oplegde, doelt de rechter op een rolkoffertje en persoonlijk item, zoals een tasje. Wij vinden daarom dat zowel een rolkoffertje als een persoonlijk item (dat onder de stoel past) inclusief moeten zijn.”

KLM: het gaat om rust aan boord

KLM zelf stelt dat het beleid bedoeld is om het instapproces te versnellen. Minder trolleys in de cabine van het vliegtuig zou minder gedoe in de gangpaden betekenen, en dus een snellere boarding. Bovendien zouden reizigers eerder geneigd zijn hun bagage in te checken, wat volgens de maatschappij efficiënter is.

Volgens de Consumentenbond snijdt het argument van KLM geen hout, want: “Bijna iedereen neemt handbagage mee. Ook als daarvoor moet worden betaald. Als KLM het instappen rustiger wil laten verlopen, kan ze dat ook op andere manieren voor elkaar krijgen, zoals het gratis laten inchecken van handbagage bij de balie of aan de gate. We denken daarom dat de echte reden is dat KLM, dat honderden miljoenen extra moet bezuinigen, meer hoopt te verdienen.”

Europese klacht: KLM en Air France toegevoegd

De Consumentenbond heeft KLM en Air France inmiddels toegevoegd aan een bestaande Europese klacht tegen zeven luchtvaartmaatschappijen die vergelijkbare kosten rekenen voor handbagage. Samen met 15 andere consumentenorganisaties uit heel Europa heeft de bond dit aangekaart bij de Europese Commissie.

“Er zijn in 2024 al boetes opgelegd door de Spaanse toezichthouder, omdat maatschappijen geld rekenden voor handbagage. De Poolse toezichthouder is inmiddels ook een onderzoek gestart en wij verwachten dan ook dat alle Europese toezichthouders in actie komen. Hoelang dat duurt, kunnen wij niet inschatten,” aldus de Consumentenbond.

Wat heb je daar als reiziger aan?

In eerste instantie merk je dus niet zoveel van die klacht, en moet je slikken dat je moet bijbetalen voor een koffer die eerst gratis was. De klacht is belangrijk, maar heeft pas effect als de Europese Commissie of toezichthouders besluiten tot actie over te gaan. Tot die tijd kun je als passagier op zoek naar alternatieven, al is dit niet voor elke bestemming beschikbaar. Dat is bewust zo gekozen, zegt de Consumentenbond:

“KLM heeft deze 9 bestemmingen niet toevallig gekozen, want op die routes is er geen beter alternatief. Het alternatief is vaak easyJet en Transavia, waarbij je al langer moet betalen voor handbagage. Maar binnen dezelfde regio, zoals Noord-Italië, zijn er wel alternatieven.

In plaats van naar Turijn (waar KLM wel kosten rekent voor handbagage) kun je ook naar Milaan (waar KLM geen kosten rekent voor handbagage) vliegen, bijvoorbeeld. Maar consumenten kunnen ook met ITA naar Milaan vliegen. Bij deze luchtvaartmaatschappij is de handbagage altijd gratis.”

Let op: de regels verschillen per bestemming

Voor reizigers betekent dit vooral dat je goed moet opletten bij het boeken van je vlucht: of handbagage inbegrepen is, hangt nu af van je bestemming en het type ticket en is niet meer vanzelfsprekend. De Consumentenbond roept reizigers dan ook op om vooraf te checken of handbagage inbegrepen is, of dat je er achteraf voor moet bijbetalen.