Nieuwe medicijnen pas na 328 dagen beschikbaar: hoe kan dat?
Nederlandse patiënten moeten gemiddeld 328 dagen wachten op nieuwe medicijnen. Dat blijkt uit cijfers van de Europese Federatie van Farmaceutische Bedrijven en Verenigingen (EFPIA). Radar zoekt uit waarom dit zo lang duurt.
Bereiken prijsakkoord duurt lang
Medicijnfabrikanten zijn constant bezig om nieuwe medicijnen te ontwikkelen. Dit zijn medicijnen die nog niet beschikbaar zijn op de Nederlandse markt. Als je baat kunt hebben bij zo'n geneesmiddel, moet je soms bijna een jaar wachten. “De belangrijkste reden voor deze lange wachttijd is de discussie over de vergoeding”, legt Anton van Tuyl, woordvoerder van de Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen (VIG), uit. “Nederland is nogal kritisch op de prijs”.
In Nederland adviseert het Zorginstituut het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport hierover. “Zij schatten onder anderen in of een geneesmiddel kosteneffectief is: of het voldoende toevoegt ten opzichte van bestaande medicijnen.” Ze beoordelen hierbij ook of wetenschappelijk bewezen is dat het medicijn effectief is en voor welke patiënten het werkt. Als bewezen is dat een middel werkt, berekent het Zorginstituut wat een maatschappelijk aanvaardbare prijs is voor het middel. Vaak blijkt dat een lagere prijs te zijn dan de fabrikant ervoor vraagt.
Wachttijden lopen op tot anderhalf jaar
In die gevallen adviseert het Zorginstituur de minister van VWS om met de fabrikant over een prijsverlanging te onderhandelen. “Als het Zorginstituut de medicijnen te duur vindt, kunnen ze adviseren het medicijn ‘in de sluis’ te plaatsen. Dan zijn ze niet beschikbaar voor patiënten zolang er geen goede prijsafspraak is”, vertelt Van Tuyl.
De wachttijd kan hierdoor erg lang oplopen. Dit zie je bijvoorbeeld bij hele dure medicijnen (wachttijd gemiddeld 597 dagen) en geneesmiddelen voor zeldzame ziektes (wachttijd gemiddeld 415 dagen). Patiënten zitten soms dus meer dan anderhalf jaar op hun medicijnen te wachten.
Voorbeeld: migrainemedicijn
Sinds 2018 is er een preventief migrainemedicijn op de markt: CGRP-remmers. Het kan het aantal, de ernst en de duur van migraine-aanvallen verminderen. “En hoewel het medicijn sinds 2021 wordt vergoed, is het voor heel veel mensen nog niet beschikbaar”, vertelt Nelleke Cools, directeur van het Hoofdpijnnet.
Het geneesmiddel is namelijk zo duur dat het alleen vergoed wordt voor mensen met chronische migraine. “Hiervoor moet je minimaal vijftien dagen hoofdpijn hebben per maand, waarvan acht met migraine”, legt Cools uit. Heb je dus een dag minder per maand hoofdpijn? Dan is het medicijn (nog) niet voor jou beschikbaar.
Prijs speelt ook een rol bij beschikbaarheid generieke medicijnen
Ook onder geneesmiddelen die wijdverbreid zijn, heersen beschikbaarheidsproblemen. En ook dit heeft deels te maken met de prijsdiscussie omtrent medicijnen. “Dat komt door het preferentiebeleid”, legt Van Tuyl uit.
In een groep vergelijkbare medicijnen kiezen zorgverzekeraars een voorkeursmiddel. Dit middel krijg je dan in eerste instantie voorgeschreven. Vaak is het het goedkoopste merk. “Voor andere merken is het dan lastig om te blijven bestaan en daarom verdwijnen ze soms van de Nederlandse markt.” Het is dan moeilijker om leveringsproblemen bij het voorkeursmiddel op te vangen. Hierdoor kunnen tekorten en wachttijden ontstaan.
Bronnen: EFPIA, VIG, Hoofdpijnnet