Nieuwe reden om studenten geen energietoeslag te geven blijft juridisch wankel
Ook de nieuwe verdediging van het kabinet om studenten uit te sluiten van energietoeslag zal waarschijnlijk sneuvelen bij de rechter, zeggen juridische experts tegen Radar. Een rechter had al geoordeeld dat een Nijmeegse student niet mocht worden uitgesloten van de toeslag. Daarop heeft armoedeminister Carola Schouten nieuwe argumenten aangevoerd voor de uitsluiting, maar die blijven juridisch wankel.
De gemeente Nijmegen mocht een student niet uitsluiten van de energietoeslag omdat hij student was, bepaalde de rechtbank Gelderland op 5 augustus. Die vond het argument van de gemeente dat studenten te diverse woonsituaties hebben, niet voldoende om hen de 1300 euro te ontzeggen. En het alternatief dat de gemeente bood, de individuele bijzondere bijstand, was geen redelijk alternatief, omdat daarvoor andere voorwaarden gelden. (Inmiddels kunnen Nijmeegse studenten de toeslag gewoon krijgen.)
De uitsluiting, het argument en het alternatief van Nijmegen kwamen uit een landelijke richtlijn van minister Schouten. Zij had gemeenten aangeraden om studenten de energietoeslag te weigeren. Na de rechterlijke uitspraak vroegen verschillende Tweede Kamerleden daarom aan de minister of zij haar richtlijn zou veranderen.
Kabinet wil studenten nog steeds geen energietoeslag geven
Het antwoord: Schouten houdt voet bij stuk. Volgens haar mogen gemeenten studenten nog steeds uitsluiten, zolang ze daar een goede onderbouwing voor geven. En de individuele bijzondere bijstand zou nog steeds een redelijk alternatief zijn, zolang daar de juiste voorwaarden aan worden verbonden. Daarmee vindt het kabinet dat ‘het invulling geeft aan de uitspraak van de rechter’, stelt een woordvoerder voor de minister. Maar juridische experts zetten daar vraagtekens bij.
Er wordt geen enkele handreiking geboden. Dat doet echt veel pijn. Je voelt je weggezet als aparte groep, terwijl bij ons de nood ook hoog is.Joram van Velzen, voorzitter Landelijke Studentenvakbond
'Geen fatsoenlijke uitleg'
Schouten heeft namelijk geen goede onderbouwing gegeven voor het onderscheid, vinden zowel universitair docent bestuursrecht Anoeska Buijze (UU) als hoogleraar arbeidsrecht Evert Verhulp (UvA). Buijze zegt: ‘Het onderscheid tussen student en niet-student is heel moeilijk juridisch houdbaar. De rechtbank heeft niet gezegd dat het níét mag, alleen dat je het heel goed moet motiveren. Dat probeert de minister, maar dat lukt denk ik niet zo goed.’
Verhulp heeft dezelfde inschatting: ‘Je moet als minister daarvoor wel een beetje fatsoenlijke uitleg geven. In het antwoord dat ze nu heeft gegeven, staat die niet. Dan wordt het lastig om dit vol te houden bij een rechter.’
Individuele bijzondere bijstand is geen alternatief
Bovendien is de individuele bijzondere bijstand geen redelijk alternatief, stelt Caspar Janssens, advocaat bij de Hoge Raad. Immers, die vereist vaak een inkomen op of onder het sociaal minimum, terwijl de energietoeslag wordt toegekend bij inkomens boven het sociaal minimum: tot wel 130 procent, afhankelijk van de gemeente. En zo zijn er meer verschillen die de individuele bijzondere bijstand geen redelijk alternatief maken, vindt Janssens.
Rechtszaken in Groningen, Amsterdam, Utrecht en meer
FNV Young and United roept de minister dan ook op ‘om niet met een alternatief te komen maar studenten gewoon de energietoeslag toe te kennen,’ zegt voorzitter Yasmin Ait Abderrahman. Ze voegt toe: ‘En wij gaan rechtszaken aanspannen.’ Er worden al zaken voorbereid in Groningen, Amsterdam, Enschede, Haarlem, Arnhem en Utrecht. Als studenten in deze zaken voldoen aan de normale voorwaarden voor energietoeslag, zullen ze volgens Buijze waarschijnlijk winnen.
Dat kan gemeenten in de problemen brengen, voorziet Joram van Velzen, de voorzitter van de Landelijke Studentenvakbond, die meewerkt aan de rechtszaken. Met de zaken wil de vakbond gemeenten absoluut niet in de knel brengen, zegt hij. ‘De minister kan daar een structurele oplossing voor bieden.’ Namelijk: de toeslag toekennen.
Energietoeslag winnen bij de rechter
Radar legt dat probleem voor aan de woordvoerder van de minister: levert de houding van het kabinet niet alleen vertraging en gedoe op, als de energietoeslag waarschijnlijk toch bij de rechter wordt gewonnen? De woordvoerder antwoordt: ‘Dit is nu de regeling die er ligt. We wachten dat af.’
Zo vraag je energietoeslag aan als student
Hoe kun je als student je energietoeslag eisen bij de rechter? Dat gaat in drie stappen: energietoeslag aanvragen, bezwaar maken tegen de afwijzing van je aanvraag en dan in beroep gaan tegen de afwijzing van je bezwaar. Radar heeft hier een stappenplan en voorbeeldbrieven voor je klaar liggen.