Onbekende textielvezels zoals viscose: wat zijn hun kwaliteiten en hoe was je ze?

De textielsoorten zijn niet nieuw: al decennialang worden ze geoptimaliseerd. Ook als je nog niet van viscose, lyocell of modal hebt gehoord, kan het goed zijn dat je de vezels draagt of in huis hebt.

Ze zijn allemaal gemaakt van bomen of ander plantaardig materiaal.

Viscose, lyocell of modal zijn variaties van dezelfde vezel die in Europa algemeen als viscose bekend staat, en als rayon in de Verenigde Staten. Ze zijn samengesteld uit cellulose, een verbinding die planten hun kracht en stijfheid geeft. Cellulose wordt uit hout gehaald, zwaar chemisch bewerkt en in lange rijen gelegd om vezels te vormen, vergelijkbaar met zijde. Daarom wordt het ook het vaak ‘kunstzijde’ genoemd. Deze stof kan de textuur van wol, katoen, zijde of linnen imiteren.

Plantaardige vezels door de mens gemaakt

De vezels werden dan wel door de mens gemaakt, maar kun je niet synthetisch noemen (eerder semi-synthetisch). Het gaat om kunstmatige vezels op plantaardige basis, wat deze textielsoorten hun gewenste eigenschappen geeft: een natuurlijke zachtheid, ademend vermogen en goede vochtregulatie. Welnu, waar zitten de verschillen?

Viscose: de eerste vezel

Voordelen? Viscose heeft net als zijde een luxueuze uitstraling: het heeft een matte glans en vloeit zacht. Bovendien vouwt de stof makkelijk. 

Nadelen? Het chemische proces om tot een viscosevezel te komen, is erg milieubelastend en vervuilend. Viscose is ook duidelijk minder kwaliteitsvol dan bijvoorbeeld katoen: het is zwakker, voelt koud aan, en het heeft een neiging tot krimpen en kreuken. 

Hoe was je het? Viscose is minder sterk als het nat is en het kledingstuk zal door het wassen waarschijnlijk veranderen. Was viscose altijd op lage temperatuur en steek het erna niet in de droogkast, want het heeft de neiging om te krimpen en sterk te kreuken. Je kunt de textielstof terwijl het nat is ook beter niet uitwringen, borstelen of draaien. 

Modal: de verbeterde versie

De productie van viscose werd jarenlang verfijnd om een vezel te maken dat zacht is en toch gemakkelijk te onderhouden.

Voordelen? Ook modal ziet er luxueus uit, maar is sterker en kwalitatiever dan viscose. Het absorbeert vocht en voelt koel aan op de huid. De stof behoudt zijn vorm, is makkelijk te verven en is vlamwerend. Het wordt vaak toegevoegd aan een kledingstuk om het steviger te maken. 

Nadelen? Het productieproces maakt een grote sprong voorwaarts in vergelijking met gewone viscose, maar het blijft toch erg milieubelastend. Bovendien leidt dat verbeterde proces tot een hoger prijskaartje.

Hoe was je het? Modalvezels zijn lichter en fijner, maar kunnen toch in de droogtrommel zonder beschadigd te raken. Toch kijk je de wasvoorschriften op het etiket van je kledingstuk beter goed na: modal wordt namelijk vaak gecombineerd met andere stoffen. Algemeen wordt aangenomen dat je de stof op lage temperatuur wast en door de lucht laat drogen. Was je de stof vaak, dan kan ze uitrekken. 

Lyocell (tencel): ecologisch verantwoord viscose

Lyocell is nog steeds dezelfde vezel op plantaardige basis als viscose en modal, maar wordt ecologisch verantwoord geproduceerd. Er wordt geen giftig oplosmiddel meer gebruikt, wel een organisch. 

Het Oostenrijkse bedrijf Lenzing gaat nog een stap verder door hun lyocell, gebrandmerkt als Tencel®, alleen te maken van snelgroeiende Eucalyptusbomen uit duurzaam beheerde bossen.

Voordelen? Naast het ecologische aspect, voelt deze vezel als zijde en heeft het een matte glans. Het behoudt ook zijn vorm. Lyocell lijkt erg op katoen, in die zin dat het vocht makkelijk doorlaat en geschikt is om te dragen op warmere dagen. Het wordt net als modal vaak toegevoegd aan een kledingstuk om het steviger te maken. 

Nadelen? 'Net zoals katoen kreukt lyocell gemakkelijk. En bij badhanddoeken merk ik toch nog een verschil in kwaliteit. Het absorptievermogen van katoen is nog net iets beter. Katoen voelt ook comfortabel aan op je huid.' 

Hoe was je het? Kies voor een wasprogramma voor fijne of delicate was, desnoods een wolprogramma, op maximaal dertig graden. Je kiest het best ook wasmiddel dat bedoeld is voor delicate stoffen. Maar na enkele wasbeurten zal het kwaliteitsverschil met echte katoen alleen maar toenemen.