Wat is de invloed van muziek op je humeur?

Die vraag stelden we aan hoogleraar Neuropsychologie Erik Scherder. 

Dankzij je hersenstam

'Als het gaat om muziek en emoties kunnen er wel acht verschillende verklaringen zijn, maar ik ga vandaag de twee voornaamste vertellen', begint Scherder. 'Alles wat je hoort qua muziek, maar ook wat mensen tegen je zeggen, komt binnen via je hersenstam. In je hersenstam zitten de vitale kernen voor deze functie zoals hartregulatie, ademhaling en bloeddruk. Die worden allemaal daar geregeld. Je leeft dus eigenlijk dankzij je hersenstam. Maar daar komen ook die klanken binnen.' 

Muziek synchroniseert met je lijf

'Met andere woorden, je hartslag en ademhaling gaan synchroniseren met het ritme van de muziek. Je komt dan tot rust omdat je ook rustige muziek opzet. Als je heavy metal opzet krijg je het omgekeerde effect. Dan raak je wat meer opgefokt, je hartslag en bloeddruk gaan omhoog. Dat is iets wat topsporters vaak doen als ze naar een wedstrijd toelopen om zichzelf even helemaal op te laden. Maar je kunt het dus ook omdraaien. Rustige muziek en een rustig ritme zorgen voor meer ontspanning en rust in je lijf.'

Opbouw naar verwachte uithaal

'Een andere verklaring heeft te maken met de eigenschap van 'expectation' ofwel verwachting. Stel dat je bijvoorbeeld een nummer opzet van Adele, dan weet je dat er op een bepaald moment een uithaal gaat komen. Het liedje bouwt op naar het moment van die verwachting. Wanneer het moment komt en de verwachting ingevuld wordt, komen er opiaten vrij in de hersenen – een soort endorfine achtige stoffen – en die geven je het geluksgevoel.'

Repeterende liedjes werken goed

'Als dat beloningssysteem geactiveerd wordt, komen de frontale netwerken in je brein ook in actie. Dan gaat er een remmend signaal naar de amandelkern en die is heel gevoelig voor angst, depressie en somberheid. Dus hoe beter je remt op de amandelkern, hoe beter je jezelf ook voelt. Repeterende delen in een lied werken daarom ook heel goed, omdat elke keer de verwachting weer wordt opgebouwd en ingelost. Zo blijft dat gelukkige gevoel stromen en dat maakt je blij.'

Geraakt door een liedje

Maar werkt het dan hetzelfde wanneer je geraakt wordt door een liedje? Volgens Scherder niet. 'Dan zie je dat de insula, het deel van je hersenen dat alles ontvangt wat je uit je lichaam ervaart, ook de emotie van de muziek ontvangt. Daar krijg je dingen als 'chills' of echt geëmotioneerd zijn door. Ik moet daar wel bij zeggen dat er nog heel veel andere processen aan te pas komen, maar dat is een heel ingewikkeld verhaal.' 

Opgeroepen herinnering

Ook het proces van een herinnering aan een liedje werkt volgens Scherder anders. 'Wanneer je aan een liedje denkt en aan het moment denkt wanneer je dat bijvoorbeeld voor het eerst hoorde, bijvoorbeeld je eerste kus, dan denk je terug aan dat moment en voel je ook die associatie en de bijbehorende emoties.'