Weet jij wat je drinkt? Wat alcoholfabrikanten je (opzettelijk) niet vertellen
Heb je weleens op het etiket van een fles wijn of sterke drank gekeken? Dan is het je misschien opgevallen dat hier eigenlijk niets op staat. Geen ingrediëntenlijst en geen voedingswaarden of aantal calorieën. Op andere producten in de supermarkt moet dit allemaal wel verplicht worden vermeld. Alcoholproducten hebben dus een uitzonderingspositie. Dat is vreemd, want in alcohol kunnen behoorlijk wat calorieën zitten en is ook niet zonder risico voor de gezondheid.
Gebrek aan transparantie
Er is dus geen wettelijke verplichting om, los van het alcoholpercentage en een allergiewaarschuwing, ook maar enige informatie op een fles drank te zetten. Dat leidt tot een groot gebrek aan transparantie. In de supermarkt kom je dan ook amper aan informatie.
Op bier staat nog de meeste informatie, maar dit is een initiatief vanuit de sector zelf en niet wettelijk vastgelegd. Op wijn staat alleen een QR code en op sterke drank staat vrijwel nooit ook maar enige informatie.
Het volledige onderzoek is terug te lezen bij Follow the Money. Radar besteedt in de uitzending van 13 oktober aandacht aan dit onderzoek.
The Investigative Desk is een groep gespecialiseerde onderzoeksjournalisten. Zij financieren hun werk met donaties, subsidies, beurzen en honoraria. De geldgevers hebben geen rol in of inhoudelijke zeggenschap over de onderzoeken en publicaties. Meer informatie op www.investigativedesk.com
'Geheime' recepten
Radar belt als consument naar verschillende alcoholfabrikanten in de hoop via die weg achter de ingrediënten en voedingswaarden te komen. Maar ook daar krijgt de consument amper informatie.
Neem bijvoorbeeld het drankje Licor43. De fabrikant vertelt Radar het volgende: “Zoals de naam al zegt, bevat de likeur 43 ingrediënten. Onder andere kruiden en citrusvruchten als citroen en sinaasappel, maar de ingrediënten zijn geheim. Niemand weet wat erin zit, behalve de bedenkers zelf.”
Waarom staat er niks op?
Er zijn geen wettelijke verplichtingen rondom informatie op alcohol etiketten. Sterker nog, in de Europese wetgeving heeft alcohol als enige een uitzonderingspositie. In tegenstelling tot de meeste andere voedingsproducten in de supermarkt, zijn fabrikanten van dranken met meer dan 1,2% alcohol niet wettelijk verplicht de ingrediëntenlijst of voedingswaarden op het etiket te vermelden.
Negen EU-landen hebben inmiddels eigen wetgeving opgesteld om dit toch te verplichten. Nederland hoort hier niet bij.
‘Fabrikanten zijn bang voor hun verdienmodel’
Fabrikanten gooien van alles in de strijd om wetgeving tegen te houden. Onderzoeksjournalisten van The Investigative Desk ontdekten dat grote alcoholproducenten in Brussel en daarbuiten hebben gelobbyd om etiketten tegen te houden
Ze zagen hierbij vergelijkbare tactieken als de tabaks- en fossiele industrie, namelijk: het bagatelliseren van de schadelijke effecten van alcohol.
Onderzoeksjournalist Vincent Harmsen vertelt: “Door twijfel zaaien over het wetenschappelijk bewijs van de schadelijkheid van hun product proberen ze beleid te beïnvloeden.”
Gezondheidswaarschuwing
Ierland heeft als een van de weinigen wél wetgeving over het vermelden van de ingrediënten op alcohol verpakkingen. En daar wilden ze eigenlijk nog een stap verder gaan. Ierland wilde -net als bij tabak- gezondheidswaarschuwingen op flessen en blikjes zetten.
Maar hier stak de alcohollobby een stokje voor. “Uit documenten blijkt dat de industrie dit zag als een heel grote bedreiging voor hun verdienmodel. Ze waren bang dat andere landen Ierland zouden volgen bij het introduceren van zulke waarschuwingen. De fabrikanten hebben heel veel druk uitgeoefend om te voorkomen dat het zover zou komen”, vertelt Harmsen.
200 ziektes en 7 soorten kanker
Net als bij de tabaksindustrie willen alcoholfabrikanten dus eigenlijk verbergen dat alcohol een schadelijke kant heeft. Al in de jaren 80 werd duidelijk dat alcohol kanker kan veroorzaken en uit wetenschappelijk onderzoek blijkt inmiddels dat drank gerelateerd is aan 200 ziektes en 7 soorten kanker.
Giftige stof
Henk-Marijn de Jonge is Maag-Darm-Lever arts in het Jeroen Bosch ziekenhuis en ziet dagelijks de gevolgen. Hij vertelt: “Alcohol is een giftige stof die je tot je neemt via je mond. Via je keel, slokdarm, maag en twaalfvingerige darm gaat het door naar de lever.
De lever breekt het af en dan komt het in het bloed terecht. Dan gaat het eigenlijk het hele lichaam door. Vandaar dat het zoveel verschillende ziektes kan veroorzaken.”
De Wereldgezondheidsorganisatie, de WHO, heeft als standpunt dat geen enkele hoeveelheid alcoholgebruik veilig is voor onze gezondheid.
Vanavond behandelen we dit onderwerp in de uitzending, kijk Radar op NPO 2, om 20:25u.