Welke belangen zijn er precies verstrengeld rondom het griepvaccin?
Er is nog steeds volop commotie rond de landelijke vaccinatiecampagnes. In de afgelopen weken laaide de discussie rond het nut van de nationale griepprik weer op. Vlak voor Kerst kondigde minister Edith Schippers van Volksgezondheid aan onderzoek te doen naar de rol van de farmaceutische industrie bij de aanschaf van miljoenen vaccins tegen de Mexicaanse griep. Opmerkelijk is ook dat zij onderzoek gaat doen naar haar adviseurs en naar de eventuele banden die ze hebben met de farmaceutische industrie. Wat is er aan de hand en welke belangen spelen er?
Deze twee legden uit wat de Mexicaanse griep voor gevolgen zou kunnen hebben en beiden drongen aan op de aanschaf van vaccins. Deze vaccins worden gemaakt door de farmaceutische industrie. In totaal waren we aan de Mexicaanse griepprikken ruim 340 miljoen euro kwijt. Coutinho en Osterhaus kregen dan ook flink wat kritiek over zich heen toen bleek dat de Mexicaanse griep en haar gevolgen veel minder groot waren dan ons door hen was voorgespiegeld.Kritiek: ‘lippendienst aan de industrie’Critici, onder wie huisarts Hans van der Linde, wezen op de belangenverstrengeling tussen de wetenschap en de farmaceutische industrie en vroegen zich openlijk af welke belangen er meespelen bij de keuze voor en aankoop van vaccins. Van der Linde kwam in oktober opnieuw in het nieuws met zijn kritiek op de jaarlijkse griepprik. Het Geneesmiddelenbulletin twijfelde in een hoofdartikel aan het nut en de noodzaak van de jaarlijkse griepprik. Huisarts Van der Linde deelde deze twijfel en vroeg zich openlijk af of de banden die de adviseurs van de Minister van Volksgezondheid hebben, een rol hebben gespeeld bij de keuzes die er zijn gemaakt. Hij beschuldigde in een uitzending van Moraalridders Coutinho van ‘lippendienst aan de industrie’.Integriteit en onafhankelijkheid ter discussieHet RIVM besloot in november een rechtszaak te beginnen tegen Van der Linde. In een bodemprocedure vragen Coutinho en het RIVM de rechter om een oordeel over de rechtmatigheid van zijn uitspraken in de media over het RIVM en over directeur Infectieziektebestrijding, Roel Coutinho. Hiertoe was besloten na overleg met het ministerie van VWS.
Van der Linde stelt met zijn uitspraken ten onrechte de integriteit en onafhankelijkheid van Coutinho en het RIVM ter discussie, vinden de eisers. De huisarts schaadt daarmee niet alleen Coutinho, maar ook ongegrond en welbewust het vertrouwen van de bevolking in de bescherming van de volksgezondheid door het RIVM, aldus de dagvaarding. Dit kan ernstige maatschappelijke gevolgen hebben voor de uitvoering van het Rijksvaccinatieprogramma, bij de bestrijding van een uitbraak van een infectieziekte, of bij een milieucalamiteit, meent het RIVM.Steun voor kritische huisarts Van der LindeHoogleraar en neuroloog Rien Vermeulen vindt het onvoorstelbaar dat het RIVM een rechtszaak is begonnen tegen Van der Linde. ‘Een discussie over belangenverstrengeling moet openlijk gevoerd kunnen worden en niet voor de rechter uitgevochten moeten worden. Nu wordt een kritische burger monddood gemaakt,’ aldus Vermeulen. Hij is dan ook samen met onderzoeksjournalist Joop Bouma de Stichting Steun Huisarts in Proces begonnen.Ook het Nederlands Huisartsen Genootschap sprak zich uit over de rechtszaak en is tegen. Vier hoogleraren huisartsgeneeskunde stelden in een ingezonden stuk dat het conflict tussen huisarts Hans van der Linde en het RIVM over vermeende belangenverstrengeling van Roel Coutinho niet moet worden uitgevochten voor de rechter.
In een open brief in Medisch Contact schreven de hoogleraren Siep Thomas, Chris van Weel, Marjolein Berger en Henk van Weert dat het ‘onjuist is om een lopend professioneel discours over de betekenis van mogelijke belangenverstrengeling via een juridische ingreep te beëindigen’. Ze riepen het RIVM op de aanklacht tegen Van der Linde in te trekken.
De hoogleraren vinden dat belangenverstrengeling bij onderzoekers de toepassing van wetenschap in de praktijk van alledag kan beïnvloeden. De gevolgen daarvan kunnen overdiagnostiek en overbehandeling zijn.
Voor huisarts Hans van der Linde is een steunfonds opgericht. Dit is de Stichting Steun Huisarts in Proces.Meer informatie
- Stichting Steun Huisarts in Proces
- Het RIVM over de zaak
- Het artikel waar het allemaal mee begon in het Geneesmiddelbulletin
- Een bericht op de site van de Universiteit Utrecht over de dubbelbenoeming van prof. Coutinho
- Een bericht op de website van de Universiteit Utrecht over het door de industrie gesponsorde Castellum-project waaraan Coutinho meewerkt
- Overzicht van de sponsors van Utrecht Life Sciences, waar Coutinho hoogleraar is
- De Radio 1-uitzending van Avondspits waarin Hans van der linde sprak
- Een bericht op de site van Moraalridders
- De pagina van het Rijksvaccinatieprogramma van het RIVM