Welke zekerheid is er voor zonnepaneelbezitters na het einde van de salderingsregeling?
In 2027 kan de salderingsregeling, waarmee zonnepaneelbezitters hun opgewekte stroom kunnen verrekenen met hun verbruik, verdwijnen. Deze regeling zorgde voor een sterke groei van het aantal zonnepanelen, maar volgens Sophie Hermans, minister van Klimaat en Groene Groei, kost het de overheid nu te veel geld. Met een wetsvoorstel wil ze de regeling stopzetten. Dat plan roept meteen kritiek op, onder meer van toezichthouder ACM, die waarschuwt voor onzekerheden voor consumenten. Wat is er aan de hand?
Hoe werkt salderen nu?
Salderen werd in 2004 ingevoerd om het bezit van zonnepanelen aantrekkelijker te maken. Zonnepaneelbezitters gebruiken altijd eerst hun eigen opgewekte stroom, en het overschot leveren ze terug aan het net. Momenteel wordt gemiddeld zo'n 70 procent van die opgewekte stroom teruggeleverd. Het salderen houdt in dat je op jaarbasis de stroom die je teruglevert kunt verrekenen met de stroom die je verbruikt. Dit is vooral voordelig in de zomermaanden, wanneer je vaak meer stroom opwekt dan je verbruikt, wat je vervolgens kunt wegstrepen tegen je verbruik in de winter.
Stel, je wekt 3.500 kWh op en verbruikt 3.500 kWh in een jaar. Dan betaal je voor je stroomverbruik uiteindelijk niets, omdat je verbruik en opwekking gelijk zijn. Ook de energiebelasting wordt dan gesaldeerd. Maar als je bijvoorbeeld 4.000 kWh opwekt en 3.500 kWh verbruikt, ontvang je voor de resterende 500 kWh een terugleververgoeding van je energieleverancier. Zij betalen je voor de stroom die je teruglevert aan het net.
Waarom stopt salderen?
De salderingsregeling heeft zijn doel bereikt door de populariteit van zonnepanelen in Nederland te stimuleren. Maar nu deze regeling zo succesvol is, is het ook een reden om ermee te stoppen. De regeling kost de overheid steeds meer geld. De belastingderving door de regeling wordt geraamd op 574 miljoen euro in 2027, oplopend tot 665 miljoen euro in 2032, zo staat in het wetsvoorstel van het afschaffen van het salderen., volgens het Ministerie van Klimaat en Groene Groei.
Wat is het voorstel?
Minister Hermans wil de salderingsregeling per 1 januari 2027 in één klap beëindigen. In het wetsvoorstel staat: "Het beëindigen van de salderingsregeling is een maatregel die zorgt voor een efficiënter en eerlijker gebruik van het energiesysteem." Er komt geen afbouw meer, zoals in het eerdere voorstel van minister Jetten, dat een gefaseerde afschaffing tot 2031 voorstelde. Dit eerdere wetsvoorstel sneuvelde in de Eerste Kamer.
Waarom is er kritiek op het voorstel?
Het wetsvoorstel van minister Hermans krijgt veel kritiek. De Autoriteit Consument & Markt (ACM) heeft in haar uitvoerbaarheidstoets aangegeven dat de term "redelijke terugleververgoeding" te vaag is, en dat er een risico bestaat dat de terugleverkosten blijven bestaan. Minister Hermans heeft naar aanleiding van deze kritiek enkele aanpassingen gedaan, zoals de toevoeging dat consumenten hun contract kosteloos kunnen opzeggen. Dit geldt echter alleen als de voorwaarden van het contract nadelig veranderen voor de consument.
De kern van de onzekerheid voor consumenten draait om drie belangrijke termen: de terugleververgoeding, de terugleverkosten en de terugverdientijd—samen ook wel de "3T's" genoemd.
Terugleververgoeding
Zodra de salderingsregeling stopt, worden consumenten afhankelijk van de terugleververgoeding voor de stroom die ze terugleveren. De huidige gemiddelde terugleververgoeding bedraagt ongeveer 5 cent per kWh in augustus 2024. In het wetsvoorstel staat dat deze vergoeding "redelijk" moet zijn, maar wat dat precies inhoudt, blijft onduidelijk. Er zijn geen specifieke percentages of afspraken gemaakt over de hoogte van deze vergoeding.
Terugleverkosten
Veel energieleveranciers brengen tegenwoordig terugleverkosten in rekening voor klanten die stroom terugleveren. Dit kan per kilowattuur (kWh) zijn, of via een schaal- of box-systeem waarbij klanten in een bepaalde categorie worden ingedeeld. In het wetsvoorstel voor de afschaffing van de salderingsregeling wordt niets expliciet vermeld over het stoppen van deze kosten. De ACM heeft gewaarschuwd dat energieleveranciers deze kosten kunnen blijven doorberekenen via andere posten, zoals vaste lasten.
Terugverdientijd
De grote vraag die consumenten die onlangs zonnepanelen hebben aangeschaft, is: is de investering wel waard? Verdien ik mijn zonnepanelen nog wel terug? In het nieuwe wetsvoorstel van minister Hermans wordt geen garantie gegeven over de terugverdientijd na de afschaffing van de salderingsregeling per 1 januari 2027.
Vereniging Eigen Huis heeft deze bezorgdheid onder de aandacht gebracht door een petitie te starten, die inmiddels meer dan 100.000 handtekeningen heeft verzameld. De vereniging waarschuwt dat zonder duidelijke regelgeving over de terugleverkosten en vergoedingen, de terugverdientijd onvoorspelbaar kan worden.
Joris Kerkhof, energie-expert van Independer, zocht uit wat dit voor jouw terugverdientijd betekent.
Gevolgen voor de huursector
Met de afschaffing van de salderingsregeling worden ook huurders van zonnepanelen geconfronteerd met onzekerheid. Aedes, de vereniging van woningcorporaties, benadrukt dat deze verandering de aantrekkelijkheid van zonnepanelen voor huurders kan ondermijnen.
"De afschaffing dreigt de uitrol van zonnepanelen op huurwoningen te stagneren," aldus Aedes. Momenteel heeft 1 op de 6 huurwoningen zonnepanelen, in vergelijking met 1 op de 3 koopwoningen. Aedes vreest dat deze ongelijkheid zal toenemen als de salderingsregeling verdwijnt.