Word jij ook misleid in de supermarkt?
Uit onderzoek van de Consumentenbond blijkt dat boodschappen van A-merken de afgelopen vier jaar maar liefst 42% duurder zijn geworden. Alsof dat nog niet vervelend genoeg is, wordt de consument volgens voedselwaakhond Foodwatch ook nog eens misleid in de supermarkt. Hoe werkt dat?
Wettelijk vs gevoelsmatig
Wat op een etiket staat vermeld, moet voldoen aan wettelijke eisen. Als op een etiket bijvoorbeeld vermeld staat dat de verpakking volkorencrackers bevat, dan moet daar ook volkoren in zitten. Dat zijn wettelijke eisen. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) ziet daarop toe. Zo bleken in 2024 verschillende ‘volkorenproducten’ in de supermarkt misleidend te zijn.
Volgens Foodwatch zijn er daarnaast ook veel producten die wettelijk niet misleidend zijn, maar waar je wel op het verkeerde been wordt gezet. De waakhond spreekt dan van gevoelsmatige misleiding.
Lok-ingrediënten
Zo dragen bepaalde producten een andere naam dan de inhoud doet vermoeden. Appelsientje Zwarte Bes bestaat bijvoorbeeld voor slechts 12 procent uit zwarte bes, terwijl 80 procent van de sap afkomstig is van appel en witte druif. De zwarte bes als lok-ingrediënt. Het ‘biologische aardbeisnoepje’ van HEMA bestaat slechts voor 5 procent uit aardbei en het overgrote deel uit appel.
Voedingsclaims en ongereguleerde termen
Verder lees je bijvoorbeeld op verpakkingen van kruidkoek vaak een term als ‘bron van vezels’. Dat suggereert dat je te maken hebt met een gezond product, maar tegelijkertijd bevat deze bron van vezels zomaar 30 procent suiker. Waardoor het helemaal niet zo gezond is. Termen als ‘ambachtelijk’, ‘traditioneel’ en ‘puur’ zijn daarnaast ongereguleerd, dus die kunnen worden gebruikt zonder dat ze moeten voldoen aan bepaalde eisen.
Krimpflatie
Van krimpflatie is sprake als bij een bestaand product ineens duurdere ingrediënten worden vervangen door een goedkoper alternatief of als de inhoud ineens minder wordt, terwijl je wel gewoon dezelfde prijs betaalt voor het product. Eerder hield Radar een verkiezing voor krimpflatie-producten.
Smaak
Staat op de verpakking vermeld dat iets de smaak heeft van een ingrediënt, dan is dat ingrediënt niet aanwezig, maar is sprake van een aroma. Zo bevat bijvoorbeeld Senseo Café Latte Vanilla geen vanille. Als het goed is, wordt dit ergens op de verpakking wel (klein) vermeld.
Wat kost het de consument?
Volgens Foodwatch, dat zich baseert op cijfers uit 2023, koopt een gemiddeld gezin voor zo’n 2000 euro per jaar aan producten die op enige manier gevoelsmatig misleidend zijn. Advies daarom is om altijd goed te kijken bij de ingrediëntenlijst op de achterkant van een verpakking.
Misleidende reclame
In Nederland kun je naar de Reclame Code Commissie (RCC) stappen als je vindt dat een reclame de verkeerde indruk wekt. Deze commissie buigt zich dan over de kwestie en brengt een advies uit. Volgens de RCC volgt 96 procent van de bedrijven dit advies ook op. Wanneer het advies niet opgevolgd wordt dan wordt het merk op de website vermeld van de RCC als ‘non-compliant’. En volgt een melding bij de Autoriteit Consument en Markt.
Nadeel van de procedure is dat deze lang duurt en een reclamecampagne regelmatig al gestopt is, wanneer de RCC uitspraak doet.
Reactie NVWA
Optreden tegen misleiding kunnen wij op basis van eigen onderzoek of eigen bevindingen. Zo’n onderzoek kunnen we ook starten naar aanleiding van signalen.
Uit arresten van het Europese Hof van Justitie volgt dat bij de vraag of sprake is van misleiding in eerste instantie moet worden uitgegaan van de “vermoedelijke verwachting van de normaal geïnformeerde en redelijk omzichtige en oplettende gemiddelde consument. En voorts dat deze gemiddelde consument, wiens beslissing tot aankoop wordt bepaald door de samenstelling van een product, eerst de lijst van ingrediënten leest.”
Reactie Riedel
Radar vroeg aan Riedel, producent van Appelsientje Zwarte Bes, waarom het product zo heet terwijl slechts een klein deel van de sap uit zwarte bes bestaat. Riedel laat weten:
“Wij zijn van mening dat zowel de naam als de gebruikte afbeeldingen op het pak correct zijn. Zo smaakt dit sap naar zwarte bes. Dit sap anders noemen is daarom onlogisch en zou misverstanden geven.”
Reactie HEMA
En waarom bestaan aardbeisnoepjes vooral uit appel? HEMA laat weten:
“We hebben deze snoepjes aardbeiensnoepjes genoemd omdat ze daar echt naar smaken (door de aardbeipuree). En, om de reden die jij ook aangeeft, ook gekozen voor het duidelijk afbeelden van appels op de verpakking.
We zijn echter bezig met het aanpassen van de snoepverpakkingen en hebben besloten om de naamgeving op deze verpakking aan te passen naar appel-aardbei snoepje. Om hier duidelijker over te zijn. Na de zomer liggen de nieuwe verpakkingen in onze winkels.“
Forum
Discussieer mee op ons forum! Meld je vandaag nog aan en deel je inzichten met andere leden.
Forumreacties
165Uit onderzoek van de Consumentenbond blijkt dat boodschappen van A-merken de afgelopen vier jaar maar liefst 42% duurder zijn geworden. Volgens voedselwaakhond Foodwatch wordt de consument daarnaast ook nog eens gevoelsmatig misleid in de supermarkt. Hoe werkt dat? Meer informatie: https://radar.avrotros.nl/artikel/word-jij-ook-misleid-in-de-supermarkt-61324 Ken jij voorbeelden van gevoelsmatige misleiding?
Ik zag laatst plantaardige tonijn in blik met olijfolie. Omschrijving: visvrije tonijn op basis van tarwe-eiwit. Waarom mag zoiets tonijn heten?
Ken jij voorbeelden van gevoelsmatige misleiding? O ja, dat was die neptrassi met garnalenaroma en verder een hoop zout en andere onzin. Heb intussen een andere met 90% garnalen, en dát proef je.