Zoveel Smints heb je nodig voor genoeg vitamine D (spoiler: véél te veel)

Hoeveel vitamine D zit er in één Smint?

Volgens Wieke van der Vossen, expert voedselveiligheid bij het Voedingscentrum, valt de hoeveelheid vitamine D onder de etiketteringswetgeving, oftewel Verordening (EU) 1169/2011. Daarin is per vitamine een referentie-inname (RI) vastgesteld, een soort aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH). Voor vitamine D is die RI vastgesteld op 5 microgram (µg) per dag.

Wanneer je dat gaat uitrekenen, blijkt het volgende:

• 100 gram Smint White bevat 2,5 µg vitamine D → 50 procent van de ADH
• 1 doosje (35 gram) bevat 0,875 µg vitamine D → 17,5 procent van de ADH
• 1 Smint (ongeveer 0,7 gram) bevat 0,0175 µg vitamine D → 0,35 procent van de ADH

Om aan de dagelijkse hoeveelheid van 5 µg vitamine D te komen, zou iemand dus 285 Smints per dag moeten eten, oftewel meer dan 5,5 doosjes.

Daarbij wordt vermeld dat de aanbevolen dagelijkse portie 8 stuks per dag bedraagt en dat deze niet overschreden mag worden. Bij die aanbevolen portie van 8 Smints per dag krijg je slechts 0,14 µg vitamine D binnen, oftewel 2,8 procent van de ADH.

Hoe kan dat juridisch toch kloppen?

Hoewel je met acht Smints maar 2,8 procent van de dagelijkse aanbevolen hoeveelheid vitamine D binnenkrijgt, mag het product juridisch toch als voedingssupplement worden verkocht. Hoe dat precies zit, legt Van der Vossen uit: “Je mag iets op het etiket zetten als het erin zit, maar er moet wel minimaal 15 procent van de referentie-inname per 100 gram in zitten. En dat is bij Smint White het geval. Alleen: per portie is dat natuurlijk helemaal niet zo.”

De wetgeving bepaalt dat fabrikanten de hoeveelheid mogen vermelden per 100 gram of per portie. Smint heeft gekozen voor 100 gram. “Daardoor word je als consument toch misleid, omdat het lijkt alsof je met acht pepermuntjes al genoeg vitamine D binnenkrijgt,” zegt Van der Vossen.

Claim 1: “Vitamine D draagt bij aan het behoud van normale tanden”

Tandarts en universitair docent Olja Grgic Chavez legt uit dat de claim ‘vitamine D draagt bij aan het behoud van normale tanden’ afkomstig is uit het officiële EU-register voor voedings- en gezondheidsclaims. De uitspraak is daarmee wettelijk juist en gebaseerd op wetenschappelijk bewijs. “Maar de bewoording is algemeen gehouden en zegt niet voor welke leeftijdsgroep, dosering of fysiologische context ze geldt. Hoewel de claim juridisch geldig is, blijkt de biologische betekenis genuanceerder,” zegt ze.

Volgens Chavez helpt vitamine D bij de opname van calcium en fosfaat, mineralen die bijdragen aan sterke botten en tanden. Er zijn aanwijzingen dat vitamine D ook invloed kan hebben op de samenstelling van het speeksel en daarmee indirect op het risico op gaatjes. Tijdens de tandontwikkeling speelt vitamine D een belangrijke rol bij de vorming en verharding van tanden. Bij volwassenen is die invloed beperkt: het glazuur is dan volledig gevormd, en het dentine wordt vooral door de tand zelf onderhouden. Extra vitamine D heeft daarbij meestal weinig merkbaar effect.

Chavez benadrukt dat bij mensen met een normale vitamine D-status extra vitamine D geen merkbaar effect lijkt te hebben op bot- of tandgezondheid. “De hoeveelheid vitamine D in Smint White (ongeveer 2,8 procent van de dagelijkse behoefte) is veel te laag om enig fysiologisch effect te hebben. Zelfs bij een tekort aan vitamine D is een dergelijke dosis onvoldoende om het vitamine D-niveau of de calciumstofwisseling merkbaar te beïnvloeden”, legt Chavez uit. “De claim is daarmee juridisch juist, maar biologisch marginaal en voor de algemene bevolking niet relevant.”

Claim 2: “Helpt de tanden natuurlijk wit te houden”

Ook de tweede claim dat het mintje “functionele ingrediënten bevat die helpen de tanden natuurlijk wit te houden” blijkt genuanceerder dan het lijkt. “Mild reinigende of polijstende stoffen, zoals pentasodiumtrifosfaat, kunnen mogelijk helpen bij het verwijderen of voorkomen van oppervlakkige verkleuringen,” zegt Chavez. “Daarnaast kunnen bepaalde zoetstoffen door speekselstimulatie en een neutraliserend effect op de mond-pH indirect bijdragen aan het behoud van de natuurlijke tandkleur.”

Maar Chavez benadrukt: “Op basis van de openbaar vermelde ingrediënten bevat Smint White geen bekende blekende stoffen, zoals waterstofperoxide. Voor zover ik weet berust de zogenoemde ‘whitening’-werking van Smint White vooral op een oppervlakkig effect.”

Strengere regel voor misleidende claims

Van der Vossen legt uit hoe het mogelijk is dat Smint claims kan doen die juridisch gezien mogen, maar in de praktijk weinig betekenen en daardoor misleidend kunnen zijn. “Er zit eigenlijk een gebrek in de Europese wetgeving over voedingsclaims. Je mag wel bepaalde claims doen, maar ooit is in de EU afgesproken dat die alleen gebruikt mochten worden op gezonde producten. Daarvoor zouden zogenoemde voedingsprofielen worden opgesteld, die vastleggen wat een product ‘gezond’ maakt. Alleen daar zijn ze in Europa nooit uitgekomen. Die profielen bestaan dus nog steeds niet.”

“Het is echt een tekortkoming in de wet,” zegt Van der Vossen. “Daardoor kun je nu ook gezondheidsclaims plaatsen op producten die eigenlijk veel suiker, zout of vet bevatten. De wetgeving is nooit helemaal afgemaakt. Ze staat nog steeds op de Europese planning, maar er gebeurt al jaren niets mee. En dat is echt een gemis, want daardoor ontstaan dit soort situaties waarin je kunt spreken van misleiding.”

Reactie smint

Radar vroeg Smint om een reactie op het feit dat de claims juridisch kloppen, maar biologisch marginaal en voor de gemiddelde consument niet relevant zijn. Smint liet weten dat de claims volgens de wetgeving zijn toegestaan, maar ging niet in op de kritiek dat deze feitelijk weinig toevoegen bij de aanbevolen portie.

Voor de volledige reactie lees hieronder:

"Met betrekking tot uw vraag over Smint White Peppermint en uw opmerking dat “berekeningen suggereren dat iemand 285 mintjes per dag zou moeten consumeren om de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine D te bereiken”, terwijl ons advies – zoals duidelijk vermeld op het etiket van de verpakking – is om het gebruik te beperken tot acht mintjes per dag, willen wij graag het volgende met u delen:

• Smint White Peppermint is een voedingssupplement dat vitamine D bevat. In overeenstemming met EU-richtlijn 2002/46/EG en de Warenwetregeling voedingssupplementen is het verplicht om de hoeveelheid vitamine D die in de aanbevolen dagelijkse portie zit, te vermelden.
• Zoals in de wetgeving is vastgelegd, moet de minimale hoeveelheid vitamine D in een voedingssupplement ten minste 15% van de referentie-inname (NRV) bedragen. De huidige Europese referentiewaarde (NRV) voor vitamine D is 5 µg.
• Dit product voldoet volledig aan de bovengenoemde regelgeving. De voedingswaarde-informatie vermeldt duidelijk dat 8 mintjes 50% van de NRV (2,5 µg) leveren.
• Op het etiket staat ook duidelijk aangegeven wat de aanbevolen portie is (“8 mintjes per dag”) en dat consumenten dit aantal niet mogen overschrijden: “De aanbevolen dagelijkse portie niet overschrijden.” Dit is een verplichte waarschuwing volgens de regelgeving en geldt voor elk voedingssupplement."

Oorspronkelijk reactie:

"With regards to your question about Smint White Peppermint and your shared observation that “calculations suggest that a person would need to consume 285 mints per day to reach the recommended daily intake of vitamin D’’, whereas our advice is – as clearly stated on the label of the packaging - to limit consumption to eight mints/day, we would like to share the following points with you:

• Smint White Peppermint is a food supplement that provides Vitamin D. In accordance with EU Directive 2002/46/EC and the Warenwetregeling voedingssupplementen, it is mandatory to indicate the amount of Vitamin D contained in the recommended daily portion.
• As established by legislation, the minimum amount of Vitamin D in a food supplement must be minimum 15% of the Nutrient Reference Value (NRV). The current EU NRV for Vitamin D is 5 µg.
• This product fully complies with the above regulations. The nutritional information clearly states that 8 mints provide 50% of the NRV (2.5 µg).
• The label also clearly indicates the recommended portion “8 mints per day” and advises consumers not to exceed this amount: “Do not exceed the recommended daily portion.” This is a mandatory warning provided by the Regulation and applicable to any food supplement."