Minister Bruno Bruins voor Medische Zorg schrijft in een Kamerbrief 'in afwachting van het RIVM-onderzoek heb ik Nederlandse plastisch chirurgen opgeroepen om deze twee soort borstimplantaten niet te gebruiken.' De Nederlandse Vereniging voor Plastische Chirurgie (NVPC) zegt dit advies over te nemen en onder hun artsen te verspreiden.

De minister wil niet live in de uitzending van Radar reageren.

Lymfeklierkanker significant gestegen

Frankrijk kwam op 2 april met het verbod op bepaalde borstimplantaten. Het gaat om dertien producten van zes fabrikanten. Bij deze implantaten is het aantal vrouwen met de zeldzame lymfeklierkanker (BIA-ALCL) significant gestegen. Daarnaast hebben vrouwen last van auto-immuunklachten, vermoeidheid en pijnlijke spieren. Het verbod geldt alleen voor nieuw te plaatsen implantaten. Vrouwen die zulke borstprotheses al hebben, hoeven ze niet preventief te laten verwijderen.

Lees ook: Kans op lymfeklierkanker door borstimplantaat groter dan gedacht

200.000 Nederlanders met borstimplantaat

Jaarlijks krijgen 20.000 tot 30.000 Nederlandse vrouwen een borstimplantaat. Naar schatting zouden in Nederland zo'n 200.000 mensen zo’n implantaat hebben. Volgens Marc Mureau, voorzitter van de NVPC, zou 95 procent van alle borstimplantaten in Nederland van siliconen met ruwe buitenkant zijn.

'Stop met implantaten tot die veilig zijn bevonden'

Vorig week liet Radar zien dat de Nederlandse top-expert arts en immunoloog Jan Willem Cohen Tervaert tijdens een bijeenkomst van de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) pleit voor het stoppen met borstimplantaten tot die veilig zijn bevonden. 'Hoe vaak moeten we nog aantonen dat siliconen migreren naar de hersenen?', zei hij onder luid applaus.

In een eerdere uitzending van Radar over borstimplantaten het verhaal van Jacqueline. Zij wil de implantaten preventief laten verwijderen, maar de ingreep wordt niet vergoed.

Niet kosteloos preventief verwijderen

Ook dit Franse verbod en de Nederlandse opschorting leidt niet automatisch tot de optie tot het kosteloos preventief laten verwijderen van dit soort implantaten. Hiervoor moet sprake zijn van medische noodzaak. Vrouwen die zich zorgen maken moeten zo’n ingreep nog steeds zelf betalen en kunnen met vragen naar hun arts stappen.

Geen recall

Dan moet er een 'recall' komen: het officieel terugroepen van dit product. In december staakte fabrikant Allergan met de verkoop van hun getextureerde implantaten in Europa. Bestaande voorraden in Europa zijn teruggeroepen, maar er kwam geen algeheel verbod. De kans dat dit gebeurt is klein, verwachten experts die Radar heeft gesproken. De kosten van dit soort hersteloperaties, juridische en financiële implicaties zijn groot.

Bij een officiële terugroepactie komen alle kosten voor rekening van de fabrikant. Nu moeten alle zieke vrouwen individueel aantonen dat hun klachten en ziektebeeld veroorzaakt wordt door hun implantaat.

Vaak is dit causale verband moeilijk aantoonbaar en is de juridische strijd lang en hard.

Minister moet doorpakken

Anna Collignon, bestuursrecht advocaat bij Stibbe, voerde voor Bureau Clara Wichmann een proefproces over de veiligheid van siliconen borstimplantaten en een verbod op gevaarlijke producten.

Ze vindt dat minister Bruno Bruins voor Medische Zorg nu moet doorpakken. 'De seinen staan al lang op rood. De minister heeft de bevoegdheid om een verbod in te stellen. Nu bevriest hij de situatie en geeft hij plastisch chirurgen slechts het advies om dit soort implantaten tijdelijk niet te gebruiken.'

Neem alle obstakels weg

'De minister doet te weinig voor vrouwen die inmiddels deze implantaten hebben en moeten leven met klachten en onzekerheden. De minister moet alle obstakels weghalen om vrouwen die ongerust zijn ze preventief te laten verwijderen zonder kosten', zegt Collignon.

Geen medische noodzaak

Radar heeft Zorgverzekeraars Nederland (ZN) gebeld voor een reactie. 'We begrijpen als ZN de zorgen van vrouwen met deze borstimplantaten. Als vrouwen zich zorgen maken, raden we ze aan om zich te melden bij hun arts. De arts kan de klachten en zorgen van de vrouwen onderzoeken. De arts zal kijken of er actie ondernomen moet worden en maakt een afweging tussen de risico's van het implantaat en de risico's van een eventuele preventieve operatie. Als er medische noodzakelijkheid is voor een preventieve operatie, dan valt dit onder verzekerde zorg en zullen zorgverzekeraars dit vergoeden. Tot op heden is er echter geen medische noodzaak afgegeven voor de verwijdering van dit type borstimplantaten.' Als er uit het RIVM-advies een besluit voortvloeit 'dat er medische noodzaak is om deze borstimplantaten preventief te verwijderen, dan vergoeden wij deze operatie', schrijft de woordvoerder in een reactie.

Reactie Zorginstituut

Het Zorginstituut voegt hieraan toe: 'Afhankelijk van de uitkomsten van het RIVM-onderzoek zullen er verdere gepaste maatregelen worden getroffen. Dat betekent vermoedelijk dat dan ook duidelijk zal worden of er een (medische) noodzaak is dit type implantaten preventief, ten laste van de Zorgverzekeringswet, te laten verwijderen. Iets dergelijks kan straks (na de duiding van het RIVM) vermoedelijk overigens ook heel goed plaatsvinden zonder dat het Zorginstituut daar expliciet over adviseert: bijvoorbeeld omdat de NVPC in hun richtlijn de medische noodzaak voor explantatie opneemt, of omdat de minister dat besluit op basis van het onderzoek en de duiding van RIVM/IGJ.' [red.: IGJ is Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd).

Teleconferentie met Europese Inspecties

Direct na het Franse verbod zijn de Europese Commissie en de nationale inspecties geïnformeerd over dit besluit. Er is een teleconferentie geweest voor alle Europese Inspecties. Na dit overleg hebben alle lidstaten inclusief de Europese Commissie besloten om (nu) niet mee te gaan in het verbod van Frankrijk. De Nederlandse Inspectie kwam vervolgens met dit persbericht naar buiten.

Canada overweegt stoppen met verkoop

Canada heeft de intentie om te stoppen met de verkoop van Allergan Biocell implantaten. Health Canada heeft het bedrijf 15 dagen de tijd gegeven om met nieuw en overtuigend bewijs te komen, anders wordt de verkooplicentie opgeschort.

RIVM bestudeert data

De Rijksdienst voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) bestudeert nu alle data en de wetenschappelijke onderbouwing van het Franse besluit en hoopt vóór het meireces in de Tweede Kamer de minister te kunnen informeren.

Reactie Marga van Amersfoort, voorzitter van SVS Meldpunt Klachten Siliconen

'Dit is wat ons betreft een stap in de goede richting. Maar we zijn er nog lang niet. Ik ben benieuwd wat het RIVM-onderzoek gaat opleveren. Er is al Nederlands onderzoek geweest waaruit blijkt dat 82% van de vrouwen met ALCL macrogetextureerde implantaten had en er is in een door het RIVM georganiseerde bijeenkomt in november 2018 ook al geconstateerd dat ALCL en dit type implantaat met elkaar in verband wordt gebracht. Wat moet er nog onderzocht worden?', vraagt Van Amersfoort van het SVS Meldpunt Klachten Siliconen zich af.

Implant Files

Internationaal is er, na publicaties van de Implant Files, onrust rondom borstimplantaten. Radar en dagblad Trouw waren de initiatiefnemers van een groot, wereldwijd onderzoek naar implantaten, de Implant Files. Wat bleek: controle op medische hulpmiddelen en implantaten is wereldwijd zo gebrekkig dat ernstige bijwerkingen lang onopgemerkt blijven en levens in gevaar komen.

Heb jij binnenkort een gesprek met je dokter over een implantaat? Gebruik deze checklist om je voor te bereiden.