Driehoekige schroeven en verlijmde onderdelen: fabrikanten moeten reparaties beter mogelijk maken

35 procent van de pollrespondenten zegt bij aankoop van elektronica of witgoed standaard te kijken of losse onderdelen vervangen kunnen worden. Nog eens 37 procent doet dat soms, 29 procent zegt hier niet op te letten. Of het repareren daadwerkelijk lukt, dat is een tweede.

39 procent zegt dat het doorgaans gewoon lukt om een onderdeel te vervangen, of ze dit nu zelf doen of door iemand laten doen. 'Ik ben techneut dus het lukt altijd', laat een van de respondenten vol zelfvertrouwen weten. Sommigen gaan ervoor naar het Repair Café: lokaal georganiseerde bijeenkomsten waar vrijwilligers uit de buurt samen met jou kijken of ze je spullen kunnen repareren.

Oud apparaat: de moeite niet waard?

Slechts 9 procent zegt meestal geen onderdelen te vervangen. 'Het heeft vaak geen zin om een onderdeel te vervangen. Als dat vervangen is, begeeft meestal het volgende onderdeel het.' Meer mensen geven aan dat ze liever niet met een oud product zitten. Hoewel oud wel een relatief begrip is: 'Onze tv was 4,5 jaar oud, merk LG, en daar waren geen losse onderdelen meer van te krijgen.' Soms is een nieuwe kopen ook beter voor het milieu, als het nieuwe product veel energiezuiniger is. Dit geldt soms voor oudere koelkasten, vriezers en drogers. Lees hier meer over op de website van Milieu Centraal.

De overige groep bekijkt weleens de mogelijkheden, maar komt er niet altijd uit. Soms is het repareren een te lastige klus, maar vaker spelen er andere problemen. Onderdelen zijn bijvoorbeeld niet meer leverbaar (soms al na korte tijd, zoals we hierboven lazen). Vervangen blijkt vaak duurder dan een nieuw product, zo merken veel respondenten op: 'Laten repareren is vaak zo schandelijk duur. Dat je verplicht wordt het artikel te vervangen.' En de fabrikanten ontwerpen producten zo dat ze snel kapotgaan en niet te repareren zijn. 'Zó kinderachtig en verspillend', zegt een respondent hierover, die hier niet alleen in staat. De ergernis spat van veel reacties af: 'Dat we in een weggooiwereld zitten komt doordat de prijzen van reparatie zo duur zijn dat je beter een nieuwe kunt kopen.'

Online zoeken naar onderdelen en instructies

Niet iedereen laat zich ontmoedigen, zo blijkt uit de toelichtingen van de polldeelnemers. 'Geen onderdeel te krijgen? Dan stroop ik kringloopwinkels af naar een gelijkwaardig apparaat alwaar ik de onderdelen van hergebruik', zegt de een. Iemand anders laat weten apparaten daar juist naartoe te brengen: 'Elektronica breng ik naar de kringloopwinkel, daar kunnen ze vaak nog wat doen met de onderdelen.'

Veel anderen zoeken online, zoals deze polldeelnemer: 'In de tijd van internet is het makkelijk een onderdeel op te sporen. Geleiders voor de keuken waren in Nederland niet meer te verkrijgen, maar wel bij een onderdelenshop in Duitsland. Vaak lukt het me ook het onderdeel in China te bestellen.' Een derde optie is om het onderdeel zelf te maken: 'De fabrikant gaf aan dat mijn 4 jaar oude ijskast wel een oud modelletje was. Nergens was het onderdeel (de deurhandel) meer te krijgen, maar mijn zoon heeft de handel 3D-geprint.'

Reparatiehandleiding

Meer mensen noemen internet als toevluchtsoord voor reparaties in het geval van onwelwillende leveranciers en fabrikanten, die zelf vaak geen reparatiehandleiding verstrekken: 'Handige partner repareert vrijwel alles zelf. Op internet staan voor zo'n beetje elk denkbaar apparaat filmpjes die laten zien hoe het moet.' En: 'Veel op YouTube kijken... en nog een keer om te checken en daarna onder het genot van de derde herhaling de onderdelen monteren.'

'Moet dat niet anders?', is de vraag die boven komt drijven. We bellen met Jelmer Vierstra van Natuur & Milieu. Hij houdt zich daar bezig met circulaire economie: dingen hergebruiken in plaats van afdanken. Al in 2016 stelde Natuur & Milieu voor om repareren voor consumenten gemakkelijker te maken, met behulp van een meegeleverde reparatiehandleiding. En om bij aankoop inzichtelijker te maken in hoeverre repareren mogelijk is, met een soort van reparatielabel. Het is echter vaak wachten op Brussel, voor Europese wetgeving, laat Vierstra weten. Hij geeft aan dat er ook op Europees niveau gelobbyd wordt, en heeft ook een goede tip voor klussers: iFixit.com (dus niet .nl, het is wel een nederlandstalige website). Dit is een soort Wikipedia voor reparatiehandleidingen van allerlei producten, waar iedereen aan kan bijdragen en verbeteren.

En hoe zit het ondertussen in de EU, wordt er actie ondernomen? We bellen ook met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, die ook over circulaire economie gaat. Daar hebben ze een nieuwtje voor ons: afgelopen woensdag is een nieuw rapport verschenen over de reparatiemarkt in Nederland. Daarin staat een heel aantal aanbevelingen waar de minister zich in Brussel ook daadwerkelijk hard voor gaat maken, zo laat de woordvoerder weten. Dat gaan we bij Radar uiteraard in de gaten houden.