'Overheid kan alle Nederlanders afluisteren'

In het wetsvoorstel, dat het mogelijk maakt ongericht telecommunicatie te onderscheppen, ontbreken waarborgen voor de bescherming van de privacy. Dat zegt het College voor de Rechten van de Mens, een bij wet ingestelde onafhankelijke toezichthouder, dinsdag.

Geen onafhankelijke toestemming

Grootste kritiekpunt is volgens het college dat de veiligheidsdiensten hun verruimde bevoegdheden mogen uitoefenen zonder dat zij de toestemming nodig hebben van een onafhankelijk orgaan, zoals bijvoorbeeld een rechter. Er is alleen toestemming van de minister van Binnenlandse Zaken nodig. In Zweden, Duitsland en België is volgens het college wel toestemming van een onafhankelijke instantie vereist.

Ook hekelt het College voor de Rechten van de Mens dat de enige onafhankelijke toezichthouder op de wet, de Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD), de overheid niet dwingend een halt kan toeroepen. De drie leden van de CTIVD worden benoemd door de regering.

'Vertrouwen onder druk'

'Het vertrouwen in de overheid en de veiligheidsdiensten staat wereldwijd onder druk sinds de onthullingen van Edward Snowden duidelijk maakten dat de inlichtingendiensten hun bevoegdheden overschreden', aldus het College. 'Ook het blazoen van de Nederlandse diensten is wat dit betreft niet volledig schoon. Dit wetsvoorstel creëert geen publiek vertrouwen in het optreden van de veiligheidsdiensten maar versterkt eerder het aanwezige wantrouwen.'

Update 2 september: Bezorgdheid over geplande 'afluisterwet'

Meer dan vijfhonderd mensen en organisaties hebben gebruikgemaakt van de mogelijkheid om via internet tot uiterlijk dinsdag hun reactie te geven op de beoogde nieuwe wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten. Er leven zorgen over de verruimde bevoegdheden tot het afluisteren van telefoons en het onderscheppen van e-mails en andere vormen van telecommunicatie.

NEDERLAND ICT: De branchevereniging vreest dat inlichtingendiensten 'massaal' communicatie kunnen onderscheppen terwijl er ook nog eens weinig transparantie over is. Nederland ICT waarschuwt dat burgers en bedrijven het vertrouwen kunnen verliezen in de veiligheid van hun data, met consequenties voor Nederland als vestigingsplaats.

VODAFONE vindt de wet onduidelijk over de verplichting van bedrijven om met de inlichtingendiensten samen te werken en over de verdeling van de kosten daarvan. De telefoonaanbieder wijst erop dat klanten in toenemende mate vragen om opheldering over de samenwerking met politie en inlichtingendiensten.

KPN hekelt de 'gemaskeerde' uitbreiding van de betrokkenheid van het bedrijfsleven bij het werk van de inlichtingendiensten en de kosten die bij de marktpartijen worden gelegd. Het gebrek aan politieke en rechterlijke controle ziet KPN als 'een fundamentele weeffout in het voorgestelde stelsel'.

TELE2 vreest dat de 'kip met gouden eieren' wordt geslacht als klant- en bedrijfsgegevens niet meer als veilig worden ervaren en Nederland zo aan aantrekkelijkheid als vestigingsplaats verliest.

MICROSOFT ziet als wereldwijd opererend softwarebedrijf een probleem in de van land tot land verschillende privacywetgeving. De zeer ruime beoogde Nederlandse wet heeft 'de potentie om het vertrouwen van gebruikers in technologie ernstig te schaden'.

AMNESTY INTERNATIONAL waarschuwt dat de gehele bevolking onder 'communicatie-surveillance' geplaatst dreigt te worden en vraagt zich af of de beoogde wet niet leidt tot schending van Europese mensenrechtenverdragen.

Bron: ANP