Sint-janskruid: kruidenpreparaat of geneesmiddel?

Internist-Oncoloog Ron Mathijssen waarschuwt al jaren voor de risico’s van het gebruik van sint-janskruidproducten. Toch merkt hij dat gebruikers denken dat gebruik van zo'n natuurlijk middel, dat overigens vrij verkrijgbaar is, geen kwaad kan. In zijn opinie zouden sint-janskruidpreparaten dan ook niet zomaar vrij verkrijgbaar moeten zijn bij drogist of natuurvoedingswinkel.

Registreren als geneesmiddel

Producten met sint-janskruid zijn verkrijgbaar als traditioneel kruidengeneesmiddel bij de apotheek, maar ook als kruidenpreparaat via de drogist of natuurvoedingswinkel. De kwaliteit van kruidenpreparaten die verkrijgbaar zijn in de winkel wordt echter niet vooraf gecontroleerd.

Het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) is van mening dat het in het belang is van de consument dat producten met  St. Janskruiden geregistreerd worden als geneesmiddel. Op die manier kan het College toezien op de kwaliteit en dat bekend is wat de gunstige en ongunstige effecten van het middel zijn. 'Dat betekent ook dat het middel via de apotheek wordt verkocht', aldus prof. Dr. Ton de Boer van het College. 'De apotheker die kan controleren of er interacties zijn en of je het beter niet kunt gebruiken.'

Op dit moment zijn er drie sint-janskruidproducten door het CBG geregistreerd als kruidengeneesmiddel met een UA-status. Dit betekent dat deze producten uitsluitend via de apotheek verkrijgbaar zijn. Het afgelopen jaar is er van twee van de drie geregistreerde producten de handelsvergunning op verzoek van de producent ingetrokken. Hierdoor is er nu nog maar één sint-janskruid als geneesmiddel voor de Nederlandse markt beschikbaar. Dit vindt het CBG een slechte ontwikkeling.

Ook de Nederlandse Apothekersorganisatie KNMP is van mening dat sint-janskruid, als een geregistreerd geneesmiddel, een UA-status (uitsluitend apotheek) verdient. 'Dit in verband met de nodige interacties bij dit middel. De deskundigheid van de apotheker is bij de verstrekking van toegevoegde waarde.'

Lees hier de volledige reactie van de KNMP

Aanpassing van de wet

De minister voor Medische Zorg en Sport, Bruno Bruins, laat in een reactie weten dat hij verbieden van sint-janskruidproducten via de drogist te ver vindt gaan. 'Het gevaar van wisselwerking met geneesmiddelen geldt namelijk niet voor alle kopers van kruidenpreparaten met sint-janskruid. Niet iedereen gebruikt immers geneesmiddelen waar sint-janskruid een wisselwerking mee heeft.'

Wel is de minister van plan om een waarschuwingstekst op kruidenpreparaten verplicht te stellen. 'Hiervoor moet het Warenwetbesluit kruidenpreparaten worden aangepast. Ik hoop dit voor het eind van het jaar gerealiseerd te hebben.'

Ook laat hij weten het goede ontwikkeling te vinden als fabrikanten van producten met sint-janskruid een aanvraag zouden doen om het product als kruidengeneesmiddel geregistreerd te krijgen. 'Bij door het CBG beoordeelde en geregistreerde kruidengeneesmiddelen wordt in de productinformatie en op de verpakking de volledige informatie over de samenstelling en de mogelijke interacties met andere geneesmiddelen vermeld.'

Lees hier de volledige reactie van de minister

De brancheorganisatie voor gezondheidsproducten NPN, waar onder andere producenten van sint-janskruid bij zijn aangesloten laat in een reactie weten achter deze wetswijziging te staan: 'De NPN juicht het toe dat de afspraak over het gebruik van waarschuwingsteksten in wetgeving wordt opgenomen, zodat er beter op kan worden toegezien dat ook producten die bijvoorbeeld vanuit het buitenland in Nederland worden verkocht, die waarschuwing voeren. Daarmee zal de veiligheid voor consumenten nog beter gewaarborgd worden.'

Lees hier de volledige reactie van de NPN

Waarschuwingssysteem

Ook de drogisterijbranche neemt de risico’s van sint-janskruid serieus. Hoewel er geen wettelijk kader is dat drogisterijen verplicht om kopers van sint-janskruidproducten te waarschuwen over de interacties, voert  het Centraal Bureau Drogisterijbedrijven (CBD) op dit moment wel een proef  uit waarbij consumenten gewaarschuwd worden voor de risico's van gebruik van sint-janskruid in combinatie met andere medicijnen. Dit is onderdeel van een grotere proef waarbij wordt gewaarschuwd bij de aankoop van tien verschillende zelfzorgmiddelen. sint-janskruid is het enige kruidenpreparaat dat onderdeel is van deze 'Risico top 10'. CBD-directeur Marten Hummel wil de proef medio van dit jaar evalueren en daarna mogelijk landelijk uitrollen.

Meldingen over sint-janskruid

Agnes Kant, directeur van het bijwerkingencentrum Lareb ,heeft over de afgelopen jaren tientallen meldingen ontvangen die gaan over producten met sint-janskruid. Deze meldingen gaan vaak over interacties met verschillende soorten medicijnen. Ernstige meldingen gaan vooral over interacties met antidepressiva. Agnes Kant denkt dat de meldingen die binnenkomen bij het Lareb slechts het topje van de ijsberg zijn. Mensen leggen vaak de relatie niet bij een natuurproduct. Zij roept gebruikers op om bijwerkingen of geneesmiddelinteracties te melden bij het Lareb via mijnbijwerking.nl.

Wat kun je doen?

Wil je toch producten met sint-janskruid gebruiken? Laat je dan van te voren goed informeren en doe navraag bij je arts en apotheker.

Kamervragen SP
Kamerlid Kooiman (SP) stelde Kamervragen aan de Minister voor Medische Zorg en Sport. De vragen en antwoorden vind je in dit document (.pdf).