Slechte waterkwaliteit: moet ik hierdoor meer betalen voor drinkwater?

Water zuiveren steeds lastiger 

Door lozingen van schadelijke stoffen in het afvalwater en oppervlaktewater raakt het water sterk vervuild. Medicijnresten, chemische bestrijdingsmiddelen en de stof PFAS dragen hier in grote mate aan bij.  

Afvalwater van bijvoorbeeld huishoudens en bedrijven wordt schoongemaakt door een rioolwaterzuiveringsinstallatie. Vervolgens gaat dit gezuiverde rioolwater weer terug naar het oppervlaktewater. Drinkwater wordt weer onder andere gewonnen uit oppervlaktewater. 

‘’Dit is water wat wij ook kunnen binnenkrijgen’’, zegt Hilde Passier, geochemicus bij kennisinstituut Deltares. ‘’Dit soort stoffen binnenkrijgen is niet gezond, maar het is ook erg lastig om ze uit het water te filteren.’’ Passier benadrukt dat de huidige zuiveringsprocessen in de meeste rioolzuiveringen hier niet op zijn ingericht. ‘’Hierdoor belanden sommige stoffen na zuivering nog steeds in het water en kunnen deze stoffen mogelijk in drinkwaterbronnen terecht komen.

Wil je meer lezen over de gevolgen van deze schadelijke stoffen op je gezondheid? Dat kan hier:

Jurjen Jongepier, woordvoerder bij Unie van Waterschappen, bevestigt dat het steeds moeilijker wordt om alle schadelijke stoffen uit het afvalwater te filteren. "Vroeger was het vooral belangrijk om de zogenaamde drie P’s (papier, plas en poep) uit het water te halen. Dat is inmiddels niet meer voldoende.’’’ 

Hij legt uit dat de zuiveringsprocessen zich niet zomaar kunnen aanpassen aan elke nieuwe schadelijke stof. ‘’Vandaag is het PFAS en morgen is het weer iets anders. Wij willen het water zo zuiver mogelijk maken, maar dat is bijna een onmogelijke taak.’’ Jongepier benadrukt dat er voor bijvoorbeeld PFAS geen geschikte verwijder technieken zijn: ‘’Voor zover die er wel zijn voor kleinschalige zuivering is het niet haalbaar en betaalbaar om deze op grote schaal in te zetten.’’

Wie betaalt de prijs?

Volgens Jongepier zal die complexiteit van waterzuivering van afvalwater er uiteindelijk toe leiden dat de kosten voor zuiveringsprocessen zullen stijgen. ‘’De rioolwaterzuivering is niet een wasstraat van de samenleving. We moeten af van de gedachte dat iemand het er uiteindelijk wel weet uithaalt.’’ Hij geeft aan dat wanneer het lastiger wordt om water goed te zuiveren en langere en complexere processen nodig zijn: ‘’Dat kost geld en ook de consument zal hieraan moeten bijdragen. Niet alleen bewoners, maar ook producenten.’’ 

Je betaalt niet alleen voor het zuiveren van afvalwater, maar ook voor het water uit de kraan. Karen Eilers, programmaleider water en duurzame landbouw bij milieuorganisatie Natuur & Milieu, waarschuwt dat ook de kosten van drinkwater zullen stijgen.

‘’Als in de toekomst steeds meer stoffen moeilijk uit water te filteren zijn, kunnen ze in het drinkwater terechtkomen. Dat is niet de bedoeling, maar wel een scenario waar we rekening mee moeten houden.’’ Volgens haar is het dan ook logisch dat drinkwater duurder wordt. 

Passier ziet dat extra zuiveringsstappen nodig zijn voor alle soorten zuivering. ‘’Al die extra stappen kosten niet alleen geld, maar ook energie. Zowel voor de aanleg als voor het onderhoud van deze processen zal in de toekomst meer geld en energie nodig zijn.’’ 

Deze extra kosten zullen ook doorberekend worden aan de consument. Passier vindt dit noodzakelijk, omdat de verantwoordelijkheid voor schoon water bij iedereen ligt. ‘’De vervuiler, de overheid en de consument moeten bijdragen, want iedereen heeft baat bij schoon water. Iedereen draagt bij aan de vervuiling en kan ook zorgen voor minder vervuiling.’’

Wat brengt de toekomst?

Schoon water is niet meer zo vanzelfsprekend als wordt gedacht, zegt Hilde Passier. Zij pleit voor strenge regels en wetten om lozing van slechte en schadelijke stoffen te beperken. ‘’Als dit ervoor kan zorgen dat er minder schadelijke stoffen geloosd worden in het water, dan hoeven we deze vanaf dat moment er ook niet uit te zuiveren.’’

Jurjen Jongepier sluit zich daarbij aan en ziet vooral winst in Europees beleid en regels. ‘’Water houdt zich niet aan de grenzen. Nederland is een soort afvoerputje van een deel van Europa, omdat hier veel rivieren samenkomen. Ook andere landen lozen vervuilende stoffen in het water. Alleen wetten en regels in Nederland of een uitbreiding in zuiveringsprocessen is daarom niet voldoende.’’

Vervuild water wordt steeds moeilijker schoon te krijgen, zowel voor afvalwater als voor drinkwater. Om de kwaliteit van schoon water te waarborgen, kan het in de toekomst nodig zijn om meer geld te investeren in zuiveringsprocessen, maar ook drinkwater.