'Studenten geen energietoeslag geven is juridisch onjuist'

Juridisch expert Willy Heesen merkte dit probleem op en legde het voor aan de redactie van Nieuwsuur, waar zijn verhaal wordt bevestigd door meerdere experts. 

800 euro als je in de problemen komt door de energieprijzen

De overheid geeft een energietoeslag, een eenmalig bedrag van 800 euro dat is bedoeld voor mensen die door de stijgende energieprijzen financieel in de problemen komen. In maart werd daartoe een wetswijziging van de Participatiewet ingediend en deze moet nog worden behandeld door de Eerste en Tweede Kamer. De toeslag is al wel aan te vragen. 

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) adviseert om vier groepen uit te sluiten van deze 800 euro, namelijk jongeren tot 21 jaar, dak- of thuislozen, mensen die in een inrichting wonen en studenten. Dit advies is overgenomen in de richtlijn bij het wetsvoorstel en in de praktijk nemen de meeste gemeenten dit over. Studenten kunnen nu dus geen energietoeslag krijgen. 

‘Gerechtvaardigde grond’ nodig: waarom geen energietoeslag?

Het uitsluiten van een bepaalde groep moet een reden hebben: er moet een ‘gerechtvaardigde grond’ zijn die aangeeft waarom deze groep de energietoeslag niet nodig heeft. Jongeren tot 21 jaar hebben hun ouders nog, die wettelijk verplicht zijn voor hen te zorgen, en dak- en thuislozen hebben geen woning en dus ook geen energiekosten. Ditzelfde geldt voor mensen die in een inrichting wonen. 

Volgens de VNG is de woonsituatie van studenten ‘zeer divers, ook voor wat betreft de energiekosten en -rekening’. Daarom zouden ze uitgesloten mogen worden van de toeslag. Heesen vindt dit geen goede gerechtvaardigde grond. ‘Want studenten wonen niet anders dan niet-studenten. Alle woonvormen die door studenten worden gebruikt - bij ouders, zelfstandig of op kamers - worden ook door niet-studenten gebruikt.’

‘Alle studenten uitsluiten mag niet’

Misschien kunnen sommige studenten de energietoeslag niet krijgen door hun woonsituatie, maar alle studenten uitsluiten mag niet, zegt Heesen. Als studenten een zaak aanspannen tegen hun gemeente en ze verder wel voldoen aan de criteria voor de toeslag, hebben ze goede kans gelijk te krijgen en de toeslag te kunnen innen. 

Nieuwsuur vroeg aan verschillende experts op het gebied van de Participatiewet of dit verhaal klopt. Zij bevestigen het. Hoogleraar socialezekerheidsrecht Gijsbert Vonk benoemt dat studenten niet als groep kunnen worden uitgesloten vanwege hun diverse woonsituaties. ‘Gemeenten zouden een andere motivering moeten kiezen dan ‘student zijn’ om deze groep rechtvaardig uit te kunnen sluiten van de energietoeslag.’

‘Sommige studenten moeten 50 tot 80 euro meer betalen per maand’

Ama Boahene, voorzitter van de Landelijke Studenten Vakbond (LSVb), zegt dat de vakbond zich hier al zorgen over maakte. ‘Maar als je dan ook nog hoort dat het juridisch helemaal niet mag, dan is dat natuurlijk sowieso nog veel problematischer.’ Boahene benoemt dat studenten veel last hebben van de hoge energieprijzen. Op een meldpunt van de LSVb werd gemeld dat studenten soms wel 50 tot 80 euro per maand extra moesten betalen. ‘Zeker voor studenten die vaak al niet veel geld hebben, is dat gigantisch veel. Dus die problemen, die zijn er zeker.’

Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Vereniging van Nederlandse Gemeenten reageren

Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) benadrukt tegenover de NOS dat er in het wetsvoorstel voor de Participatiewet geen groepen worden uitgesloten. De uitsluiting van studenten en andere groepen staat in de richtlijn bij het wetsvoorstel - een advies, dus. Het ministerie zegt dat studenten met geldproblemen beter aanspraak kunnen maken op individuele bijzondere bijstand dan op de energietoeslag. Heesen vindt van niet, omdat die vorm van bijstand ‘alleen mogelijk is als er sprake is van individuele bijzondere omstandigheden’.

VNG stelt dat zij ‘geen standpunt’ heeft over het uitsluiten van de energietoeslag. De vereniging zegt dat ze gemeenten niet specifiek heeft afgeraden om energietoeslag aan studenten uit te keren. Ze heeft wel bij het ministerie gepleit ‘voor een afbakening van de doelgroep die in aanmerking komt voor compensatie’.

Bron: Nieuwsuur