Op zoek naar gezonde producten? Voorkom misleiding en let hierop

'Wij vinden dat fabrikanten veel eerlijker moeten zijn over hun producten en consumenten niet op het verkeerde been moeten zetten', zegt woordvoerder Babs van der Staak van de Consumentenbond. Volgens Van der Staak overtreden de meeste fabrikanten de wet niet, maar wordt het grijze gebied opgezocht. De bond pleit voor een strakkere regelgeving voor de verpakkingen in de supermarkt; tot het zover is, is het goed om je bewust te zijn van een aantal sluwe trucs. 

Naam van product zegt niks over wat erin zit

Allereerst moet je niet teveel afgaan op de naam van een product. 'Soms gebruiken fabrikanten een naam voor hun product die suggereert dat iets gezond is, terwijl dit helemaal niet het geval is', zegt Van der Staak. 

Denk bijvoorbeeld aan namen waarin woorden als 'fit' of 'health' zitten. Door deze woorden kun je denken dat dit product gezond is, terwijl dit niet is gebaseerd op wat er daadwerkelijk in zit.

Let op afbeeldingen die product gezond laten lijken

Op verpakkingen staan vaak afbeeldingen die je een bepaald idee of gevoel moeten geven van een product. Zo kan er fruit worden afgebeeld om het idee te geven dat er veel vitaminen in zitten, of een graanhalm om te laten zien dat het product volkoren granen bevat. 

Weet dat dit niks zegt over de voedingswaarden van een product. Soms zit er maar een klein beetje van een ingrediënt in een product, maar wordt het toch groot op de verpakking gezet. Laat je dus niet misleiden door een mooie afbeelding. 

Neem claims met een flinke korrel zout

Fabrikanten beweren van alles op hun verpakking en alleen bepaalde gezondheids- en voedingsclaims zijn beschermd, wat betekent dat een fabrikant zo'n claim niet zomaar mag gebruiken. Voorbeelden van beschermde gezondheidsclaims zijn 'cholesterolverlagend' en 'versterkt de botten'. Voedingsclaims zijn bijvoorbeeld 'vetarm' en 'bron van vezels'. In onderstaande afbeelding zie je van een aantal voedingsclaims aan welke eisen het product moet voldoen.

Op de gezondheids- en voedingsclaims na, zijn vrij weinig beweringen beschermd. Dit betekent dat fabrikanten ze op hun product kunnen zetten terwijl niet duidelijk is wat ermee bedoeld wordt. En dus ook niet of een product er gezonder van wordt. Hieronder vind je een aantal voorbeelden:

• 'Vers': Als op de verpakking van je stukje vlees staat dat het vers is, heb je misschien het idee dat het binnen enkele dagen na slachting op je bord ligt. Dit hoeft echter niet zo te zijn; zelfs producten uit de diepvries worden weleens 'vers' genoemd. Daarbij zegt de versheid van een product niets over hoe gezond het is.
• 'Ambachtelijk': Dit zegt eigenlijk niks over een product. Ook als het uit de fabriek komt en er geen vakman aan te pas komt mag je het ambachtelijk noemen. 
• 'Een verantwoorde keuze': Dit lijkt ook alsof het product goed voor je is, maar deze claim zegt niet veel. Wat er wordt bedoeld met 'verantwoord' en wat dat product dan verantwoord maakt, is namelijk niet duidelijk. 

Laat je dus niet misleiden door de claims op een verpakking. Ook niet door de beschermde claims, die maken een product namelijk ook niet gelijk gezond. Zo schreef Radar een artikel over de claim 'light' bij chips, dat lees je hier. 

Via onderstaande link vind je nog meer trucs van fabrikanten en tips om misleiding te voorkomen. 

Meer tips tegen misleiding op etiketten

Waar moet je dan wél op letten?

Kortgezegd is het advies voor consumenten: let niet op de verpakking en kijk alleen naar de ingrediëntenlijst. Een fabrikant is verplicht alles te vermelden wat er in een product zit en dat lees je op de achterkant. Let hierbij of er veel gezonde voedingsstofen in zitten zoals vezels en eiwitten. Verzadigd vet, zout en suiker zijn voorbeelden van ongezonde stoffen. 

'Hetgene wat er het meest in zit, moet als eerste in de ingrediëntenlijst genoemd worden', zegt Van der Staak. Zie je bijvoorbeeld dat suiker als eerst genoemd wordt, weet je dat dit waarschijnlijk niet een heel gezond product is. 'Fabrikanten hebben dan soms wel als truc om een product op te knippen in kleine onderdelen, waardoor het niet vooraan in de ingrediëntenlijst komt te staan.' 

Het kan bijvoorbeeld dat suiker wordt toegevoegd via kleine beetjes van honing, agavesiroop en melksuikers. Zo staat suiker niet onder één naam in de lijst en wordt het een beetje naar achter gedreven. 'Maar in de voedingswaardetabel kun je dan nog wel zien hoeveel gram suiker erin zit.'  

Een andere truc van fabrikanten is door de voedingswaarden in bereide vorm. Dit doen fabrikanten bijvoorbeeld bij bouillon of sausmixen. Dit geeft een vertekend beeld; producten zijn makkelijker te vergelijken als de voedingswaarden vóór bereiding worden weergegeven.