Cameratoezicht met gezichtsherkenning door overheid, is dat oké? Meningen zijn sterk verdeeld

Europese toezichthouders, waaronder de Autoriteit Persoonsgegevens (AP), hebben recent opgeroepen tot een verbod op gezichtsherkenning. 'Elke camera met gezichtsherkenning die we ophangen op straat, in het park, de trein of de bus, is een stap dichter bij een surveillancemaatschappij', zegt Aleid Wolfsen, voorzitter van de AP. 

De oproep van de privacywaakhonden is een reactie op een wetsvoorstel van de Europese Commissie over artificiële intelligentie (AI). Dit wetsvoorstel maakt het onder andere mogelijk dat overheden gezichtsherkenning kunnen inzetten om criminaliteit te bestrijden. Maar volgens de AP heiligt dit doel de middelen niet.

De Autoriteit zegt dat de gezichtsherkenningscamera's ervoor zorgen dat een overheid je altijd kan volgen. Zo weet de overheid precies wat je doet, met wie en wanneer. 'Willen we dat? Is de mogelijke hulp die deze systemen kunnen bieden bij het voorkomen en bestrijden van criminaliteit het waard de vrijheid van iedereen op te geven? Nee. We leven in een vrije, open samenleving. Dat is een groot goed, dat moeten we beschermen', zegt Wolfsen. 

Niet iedereen eens met AP: 'Ik heb niets te verbergen'

Er heerst grote verdeeldheid onder de polldeelnemers. Meerdere mensen geven aan dat ze het gebruik van gezichtsherkenning prima vinden, omdat ze het wel mee vinden vallen met de risico's die de Autoriteit Persoonsgegevens beschrijft. 'Ik heb niets op mijn kerfstok en heb niets te verbergen.'

Verder zijn er ook mensen die het nut wel zien van camera's met gezichtsherkenning. 'Die camera's hangen daar om crimineel gedrag te voorkomen en eventueel de personen die iets doen te herkennen. Ik vind het belangrijk dat ik overal veilig op straat kan zijn', zegt een deelnemer. 

Tot slot is er ook een aantal mensen die de risico's wel erkennen, maar de voordelen op vinden wegen tegen deze risico's. 

Voorstanders van verbod vrezen vooral voor toekomst

Van de deelnemers die voor een verbod zijn, noemt een groot deel eenzelfde reden als de Autoriteit Persoonsgegevens: vrees voor een surveillancemaatschappij. 'We gaan langzamerhand over naar een totale bewakingsstaat. En niet alleen met camera's, ook bijvoorbeeld wat betreft het verdwijnen van contant geld', zegt een bezorgde deelnemer. 

Een andere veelgenoemde reden om voor een verbod te stemmen, is dat eigenlijk heel onduidelijk is wat er precies met de beelden gebeurt. 'Wie garandeert mij dat het alleen is om criminelen op te sporen?' Van dit punt hebben de AP en andere toezichthouders ook aangegeven dat ze vinden dat het wetsvoorstel hier niet duidelijk genoeg over is. 

Ook zeggen mensen dat bij digitale systemen datalekken op de loer liggen, en dat je dan bij gezichtsherkenning te maken hebt met heel gevoelige informatie. 

Tot slot zijn er onder de tegenstanders van gezichtsherkenning ook mensen die zich juist onveiliger voelen bij het idee dat deze camera's op straat hangen. 'Je voelt je nergens meer onbespied. Voelt niet prettig, ook al heb ik niks te verbergen.'

Afwachten of wetsvoorstel erdoor komt

Er is nog veel onzeker en onduidelijk over het wetsvoorstel en of het door zal gaan. Het advies van de Europese privacytoezichthouders is helder, maar alle EU-lidstaten moet zich nog over het wetsvoorstel buigen. Uiteindelijk zal er ook nog over gestemd moeten worden in het Europees Parlement.