Steeds meer modebedrijven komen met een duurzame lijn. Zo is er ‘Primark Cares’, de ‘Conscious’-collectie van de H&M en de ‘Move to Zero'-campagne van Nike. Dat klinkt veelbelovend, maar dit soort termen zeggen weinig volgens onderzoeker Veerle Spaepen. 'Kledingbedrijven zijn heel vrij om deze termen te gebruiken. Woorden als ‘conscious’ of ‘care’ zijn helemaal niet beschermd en mag je vrij gebruiken.'

Duurzaam vanwege een enkel duurzaam aspect

Bedrijven hanteren hun eigen interpretatie van het begrip duurzaam. Een bedrijf kan zichzelf duurzaam noemen vanwege bijvoorbeeld hun verpakkingen, maar dat betekent niet automatisch dat de kleding in die verpakkingen duurzaam geproduceerd is. 'Als je één zaak uitlicht, wil dat nog niet zeggen dat heel je bedrijf duurzaam is. Dat is het probleem met die vage termen.'

Ook Willemijn Rooijmans van de Schone Kleren Campagne ziet een toename in duurzaamheidsclaims. 'Als consument zie door de bomen het bos niet meer. Het is eigenlijk misleidend omdat die labels heel breed interpreteerbaar zijn. Ze zijn ‘duurzaam’ of ‘bewust’ en dat zegt eigenlijk helemaal niet zoveel.'

Dat is ook wat veel consumenten al vermoeden, blijkt uit ons eigen onderzoek onder bijna 21.000 mensen. Een meerderheid geeft aan dat zij meestal geen, of zelfs nooit het vertrouwen hebben dat duurzaam aangeprezen kleding dat daadwerkelijk is. Lees wat zij van duurzame kleding (zouden willen) verwachten, en op welke manier zij een selectie maken tussen wel en niet duurzame kleding in het artikel over ons Testpanel-onderzoek.

Duurzaamheid betekent: milieu en arbeidsomstandigheden

Maar wat is duurzaam volgens de experts dan wel, als het om kleding gaat? Kort samengevat gaat het aan de ene kant om het milieu. Zijn de kledingstukken gemaakt om lang mee te gaan, of zijn ze volgend seizoen alweer kapot of uit de mode? Hoe zit het met de materialen: was daarvoor veel water nodig, of zijn er giftige stoffen gebruikt die in de natuur zijn gedumpt? Is er oog voor dierenwelzijn? Aan de andere kant gaat het om de makers in de fabrieken. Worden zij voldoende betaald, werken ze in een veilige fabriek en wordt kinderarbeid tegengegaan?

Past duurzaamheid überhaupt bij het fast fashion-model?

Grote fast fashion-ketens als H&M, Zara en Primark etaleren steeds vaker hun duurzaamheidsambities. Fast fashion houdt echter in dat er zo snel en zo vaak mogelijk nieuwe collecties in de rekken hangen, het hele jaar door. Die collecties zijn vaak trendgevoelig. Is duurzaamheid wel realistisch bij dat model? 'Vaak zie je dat fast fashion-bedrijven een extra lijn opzetten, maar dat is geen systeemverandering. Het is eigenlijk gewoon een extra lijn', zegt Spaepen. 'Het is heel moeilijk om een systeem dat draait op snelle verkoop en snel afdanken te veranderen.'

Eisen voor leveranciers, maar geen geld

Volgens Willemijn Rooijmans is het belangrijk dat merken een betere prijs gaan betalen aan hun leveranciers. 'Merken stellen heel veel eisen aan hun leveranciers op het gebied van die duurzaamheid, de fabrieken moeten veilig zijn en de werknemers moet een goed loon krijgen. Tegelijkertijd betalen ze de leveranciers bijna niets. Zo wordt het onmogelijk voor zo’n fabriek om dat door te voeren. En daar gaat het mis.'

De gevolgen van de Rana Plaza-ramp in Bangladesh

De erbarmelijke werkomstandigheden van kledingmakers kwamen in 2013 aan het licht, toen in Bangladesh het Rana Plaza-gebouw instortte. Hier werd kleding voor veel grote ketens gemaakt, wat ook te zien was aan de labeltjes die later tussen het puin werden gevonden. 1.134 mensen kwamen om het leven en zo’n 2500 mensen raakten gewond.

Na deze ramp is het Bangladesh Accord on Fire and Building Safety ontstaan. Meer dan 200 internationale kledingmerken ondertekenden dit akkoord. Dit akkoord gaat echt alleen over de veiligheid in fabriek, maar niet over de werkomstandigheden en het loon van de werknemers. Daarnaast gaat het alleen maar over Bangladesh.

ACM onderzoekt misleidende duurzaamheidsclaims van zes modeketens

De Autoriteit Consument & Markt (ACM) is een onderzoek gestart naar misleidende duurzaamheidsclaims in de kledingbranche. Er loopt een onderzoek naar de beweringen van zes modeketens die volgens de ACM de meest misleidende claims doen. Welke zes dit zijn, is niet bekend.

Zo kun je shoppen met oog voor mens en milieu

Hoe kun je zelf nog duurzame kleding kopen als claims misleidend of vaag zijn? Hier vind je tips om te bepalen welke merken, labels en claims écht bijdragen aan een beter klimaat en betere arbeidsomstandigheden. 

Radar is bij verschillende kledingwinkels langs geweest om te onderzoeken wat consumenten te horen krijgen wanneer ze vragen naar duurzame kleding. Alle merken is om een reactie gevraagd. De kledingmerken die ervoor kozen hierop te reageren, vind je hier.